Już wkrótce, by uzyskać zezwolenie na pracę trzeba będzie zatrudnić imigranta na podstawie umowy o pracę. Ponadto do urzędu pracodawca również będzie musiał przesłać kopię umowy o pracę, a planowane są także wyższe kary za nieprawidłowości w tym zakresie. Tym samym praca cudzoziemca na umowie zlecenia będzie już nielegalna.
Jakie zatem zmiany zajdą w zakresie możliwości zatrudniania cudzoziemców w naszym kraju?
Generalnie, ku zaskoczeniu wielu ekspertów, z przepisów nowej wersji projektu ustawy dotyczącej zatrudniania cudzoziemców zniknęła możliwość angażu imigranta na podstawie umowy zlecenia. Jak zauważa Karolina Schiffter, adwokat oraz partner w Kancelarii PCS/Littler, obecny projekt ustawy dotyczącej zatrudniania cudzoziemców przewiduje wprowadzenie wymogu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę dla uzyskania zezwolenia na pracę lub oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy. Niewątpliwie jest to zmiana rewolucyjna, oznaczająca, iż cudzoziemcy, którzy potrzebują zezwolenia na pracę, nie będą mogli wykonywać pracy chociażby na podstawie umowy cywilnoprawnej. W tym miejscu podkreślić należy, iż jest to zbyt daleko idąca ingerencja w swobodę prowadzenia działalności gospodarczej, która dyskryminuje wręcz cudzoziemców.
Problem ten wynika wprost z brzmienia art. 6 ust. 1 pkt 1 nowej wersji projektowanej ustawy o warunkach dopuszczalności powierzenia pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej (wcześniej ów projekt funkcjonował jako ustawa o dostępie cudzoziemców do rynku pracy). Niewątpliwie, jak zauważa Michał Wysłocki, menedżer w zespole Immigration Ernst & Young, ekspert Business Centre Club, jeżeli ta projektowana zmiana utrzyma się w dalszym procesie legislacyjnym, będziemy mieć do czynienia z rewolucją na rynku pracy, dotyczącą zatrudniania cudzoziemców.
Ponadto warto też zauważyć, iż nie ma żadnych podstaw ani uzasadnienia dla pozbawienia przedsiębiorców możliwości powierzenia pracy cudzoziemcowi na podstawie umowy cywilnoprawnej, a paradoksalnie wprowadzenie w życie takich zapisów może zwiększyć szarą strefę i nielegalne zatrudnianie cudzoziemców.
Należy bowiem pamiętać, iż jeśli warunki pracy cudzoziemca nie spełniają warunków zastosowania umowy o pracę, to taka umowa nie powinna być zawierana. Tym samym pozostanie duża grupa cudzoziemców, z którymi nie będzie można nawiązać współpracy, jak chociażby w branży IT, z ogromną stratą dla polskiej gospodarki. Pytanie jest też istotne, co mają zrobić cudzoziemcy obecnie pracujący na podstawie umowy cywilnoprawnej, którzy chcą kontynuować pracę w naszym kraju.
Co ciekawe okazuje się, iż projektowana zmiana nie obejmie systemu legalizacji pracy obywateli Ukrainy, opartego na powiadomieniach do powiatowego urzędu pracy, który przewiduje tak zwana specustawa ukraińska. Ta bowiem specustawa wciąż pozwala na zatrudnianie obywateli Ukrainy na podstawie umowy cywilnoprawnej. Tym samym, gdy taki stan prawny się utrzyma, wówczas będziemy mieć rozdźwięk w przepisach oraz faworyzowanie obywateli Ukrainy.
Co jeszcze wiemy o nowych propozycjach dotyczących zatrudniania cudzoziemców w Polsce?
Niewątpliwie rządzący zmieniając projekt ustawy dotyczącej zatrudniania cudzoziemców chcą przeciwdziałać nielegalnym praktykom tutaj panującym. Podkreśleniu właśnie tego kierunku służyć ma już chociażby zmiana tytułu projektowanej ustawy, z ustawy o dostępie cudzoziemców do rynku pracy na ustawę o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Jednakże projekt zawiera również wiele przepisów uszczelniających oraz rozwiązań, które ograniczą, wyeliminują lub w inny sposób przyczynią się do walki z nadużyciami, dotyczącymi dostępu cudzoziemców do polskiego rynku pracy. Wyrazem tego jest chociażby nowy obowiązek dla pracodawców w postaci wymogu przekazywania urzędom umów zawartych z cudzoziemcami już na wstępnym etapie angażu.
Najnowszy projekt przewiduje bowiem wprowadzenie obowiązku przekazania wojewodzie lub powiatowemu urzędowi pracy, za pośrednictwem portalu praca.gov.pl, kopii umowy zawartej z cudzoziemcem. Obowiązek ten ulegnie aktualizacji, gdy pracodawca uzyska dla cudzoziemca zezwolenie na pracę lub oświadczenie o powierzeniu pracy. Niewątpliwie rozwiązanie to ma przyczynić się do większej kontroli państwa nad tym, czy wydawane zezwalania na pracę są wykorzystywane do faktycznego powierzenia pracy cudzoziemcowi w naszym kraju. Poza tym celem wprowadzenia takich rozwiązań może być również umożliwienie wojewodzie czy też przedstawicielom urzędu pracy weryfikacji, czy zawarta umowa jest zgodna z wydanym zezwoleniem bądź oświadczeniem.
Jak zauważa Karolina Schiffter, sam projekt jednak nie przewiduje w jakim terminie pracodawca powinien umowę udostępnić ani nie przewiduje sankcji za niewykonanie tego obowiązku. Jeżeli zatem ustawa zostanie uchwalona w takim brzmieniu, to może się okazać, że nowy obowiązek będzie martwy, ponieważ nikt nie będzie w stanie go wyegzekwować.
Z kolei z uwagi na to, że projekt nie przewiduje terminu przekazania umowy do urzędu, to dopiero w przypadku stwierdzenia naruszenia pracodawca powinien niezwłocznie przekazać umowę. Gdy bowiem wówczas takiej umowy nie przekaże, to prawdopodobnie spotka go sankcja, gdyż wojewoda odmówi wydawania mu zezwoleń na pracę cudzoziemcom. Narzędzie to być może ma ułatwić urzędom zablokowanie możliwości ubiegania się o zezwolenie na pracę przez te przedsiębiorstwa, które choć uzyskiwały zezwolenia, to nie powierzyły pracy cudzoziemcom.
A jakie jeszcze zmiany przewidywane są chociażby za nielegalne angaże imigrantów?
W kontekście zmian dotyczących kar dla pracodawców za nielegalne angaże imigrantów przewidywane są ich podwyżki, które dotyczyć mają dolnych granic ustawowego zagrożenia karą. Przykładowo zatem podstawowe wykroczenie, polegające na nielegalnym powierzeniu pracy cudzoziemcowi, będzie podlegać karze grzywny od 1.000,00 zł do 30.000,00 zł, gdy poprzednia dolna granica wynosiła 500,00 zł. Zmiany takie należy ocenić pozytywnie, jak i również to, iż utrzymano zasadę karania grzywną za każdego nielegalnie zatrudnionego cudzoziemca. Obecnie bowiem potencjalna grzywna jest na tyle mała, iż w żaden sposób nie odstrasza nieuczciwych przedsiębiorców przed nielegalnymi praktykami.
Kolejne zmiany dotyczą nowych przesłanek odmowy wydania zezwolenia na pracę. Otóż odmowa taka nastąpi bowiem wówczas, gdy pracodawca użytkownik lub podmiot, do którego codziennie jest delegowany, nie prowadzi działalności uzasadniającej powierzenie pracy danemu cudzoziemcowi. Przykładowo zatem wówczas, gdy ma zawieszoną działalność gospodarczą, został wykreślony z właściwego rejestru regon lub działalność jest w okresie likwidacji. Poza tym pracodawca spotka się z odmową, gdy w ciągu ostatnich 24 miesięcy przed złożeniem wniosku udaremnił bądź utrudnił przeprowadzenie kontroli legalności zatrudnienia cudzoziemców.
Jak dostrzega Michał Wysłocki, autorzy nowej ustawy dotyczącej zatrudniania cudzoziemców zmierzają w kierunku wprowadzenia narzędzi pozwalających eliminować z polskiego rynku pracy nieuczciwe przedsiębiorstwa, wyłudzające zezwolenia na pracę dla cudzoziemców, chociażby po to, by umożliwić im uzyskanie wizy do Polski i wjazd do strefy Schengen, a w praktyce nie powierzają im pracy. Niewątpliwie powinno to zmniejszyć liczbę wniosków o wydanie fikcyjnych zezwoleń na pracę i pozwolić urzędom szybciej zająć się wnioskami rzetelnych pracodawców.
Projektowane zmiany dotyczą również uprawnienia ministra właściwego do spraw gospodarki do wydania wykazu przedsiębiorców, prowadzących działalność o istotnym znaczeniu dla gospodarki narodowej, którzy będą mogli korzystać z pierwszeństwa rozpatrywania wniosków o zezwolenie na pracę. Doprecyzowano obecnie zasady wydawania takiego wykazu, bowiem samo to rozwiązanie przewidywał już opublikowany w maju bieżącego roku pierwotny projekt ustawy o dostępie cudzoziemców do rynku pracy.
Jak podkreśla Karolina Schiffter, obecnie taka możliwość jest już przewidziana w art. 88ca i art. 88cb ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, jednakże regulacje te dotychczas nie były stosowane i minister nigdy nie wydał wykazu przedsiębiorców, mogących skorzystać z pierwszeństwa rozpatrywania wniosków. Przepis ten wzbudza bowiem kontrowersje, w tym zwłaszcza o to, jakie podmioty powinny być objęte pierwszeństwem wydawania zezwoleń. Być może zatem doprecyzowanie, którego dokonano w najnowszym projekcie, spowoduje wydanie takiego wykazu, a tym samym strategiczni inwestorzy będą mogli uzyskać zezwolenia szybciej.
Podsumowując, opublikowany został niedawno najnowszy projekt ustawy o warunkach dopuszczalności powierzenia pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Jednym z najistotniejszych elementów zawartych w najnowszej odsłonie projektu ustawy regulującej zatrudnianie cudzoziemców w naszym kraju jest brak możliwości angażu imigrantów na podstawie umowy zlecenia. Tym samym, gdy ustawa uchwalona zostanie w tej wersji, by uzyskać zezwolenie na pracę, trzeba będzie zatrudnić obcokrajowca na podstawie umowy o pracę. To zaś sprawi, iż praca cudzoziemca na podstawie umowy cywilnoprawnej będzie nielegalna. Kolejne zmiany dotyczą również konieczności przesyłania kopii umowy do urzędu, jak i podwyższenia kar za nieprawidłowości dotyczące angażowania do pracy cudzoziemców.
