Odszkodowanie za wypadek w pracy, a odpowiedzialność pracodawcy za bezpieczeństwo pracownika

Odpowiedzialność pracodawcy za bezpieczeństwo swoich pracowników w pracy ma charakter uprzedni i bezwarunkowy. Dotyczy to również sytuacji gdy poszkodowany pracownik naruszył zasady bezpieczeństwa w pracy BHP.

Oznacza to że zanim pracodawca zacznie egzekwować przestrzeganie zasad BHP przez pracowników musi zapewnić im bezpieczne środowisko pracy i bezpieczeństwo. 

Pracodawca jest odpowiedzialny za pracowników i nie może się od tej odpowiedzialności uwolnić zarzutem nawet wtedy, gdy  pracownik nie dopełnił obowiązków z zakresu BHP.

Wypadek przy pracy – kiedy należy się odszkodowanie

Wypadek przy pracy definiuje art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1773, z późn. zm.). 

Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
• w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Zdarzenie wypadkowe może być zakwalifikowane jako wypadek przy pracy jedynie wówczas, gdy spełnia powyższe warunki ustawowe.

Wypadek przy pracy – przyczyna zewnętrzna

Aby zdarzenie wypadkowe mogło zostać zakwalifikowane jako wypadek przy pracy, to zdarzenie to, czy uraz musi być wywołane przyczyną zewnętrzną, to jest taką która znajduje się poza organizmem poszkodowanego pracownika. Typowym przykładem jest amputacja palca, spowodowana przez gumówkę.

Czy zawał serca jest wypadkiem przy pracy

Nie wypełnia definicji wypadku przy pracy zdarzenie wypadkowe, będące następstwem zakłóceń wywołanych przez czynnik tkwiący wyłącznie w organizmie poszkodowanego, tj. przyczynę wewnętrzną. Inaczej mówiąc zdarzenia wywołane tzw. chorobą samoistną nie mogą być zakwalifikowane jako wypadek przy pracy.  Z tego powodu zawał mięśnia sercowego, udar mózgu, czy atak padaczki nie zostaną uznane za wypadek przy pracy, co oznacza ze pracownik za to zdarzenie nie otrzyma odszkodowania z ZUS. 

W wyjątkowych wypadkach, takie zdarzenie może być uznane za wypadek przy pracy, jeżeli zdarzenie to miało związek z udowodnioną niezwykle stresującą sytuacją, czy podnoszeniem nadzwyczaj ciężkich ciężarów.

Protokół wypadkowy – pracodawca musi go sporządzić

Aby poszkodowany pracownik mógł uzyskać odszkodowanie za wypadek w pracy musi posiadać niezbędny dowód w sprawie, jakim jest protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy. Protokół ten, powinien zostać sporządzony po zgłoszeniu wypadku przy pracy pracodawcy.

Protokół sporządza przeszkolony  pracownik BHP. Poszkodowany pracownik ma prawo do złożenia zastrzeżeń i dołączenia ich do protokołu jeżeli nie zgadza się z zapisami protokołu  przez pracownika BHP. 

Odszkodowanie za wypadek przy pracy – ile wynosi

Z tytułu wypadku przy pracy pracownikowi, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu przysługuje jednorazowe odszkodowanie z ZUS, a kwota w ramach tego odszkodowania jest ściśle określona rozporządzeniem i obecnie (2021r.) wynosi 845 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, 14.950zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy i 76.887zł z tytułu śmierci pracownika dla uprawnionego członka rodziny.

Dokumenty niezbędne do uzyskania odszkodowania za wypadek przy pracy

Dokumenty dotyczące odszkodowania za wypadek przy pracy należy złożyć do ZUS za pośrednictwem pracodawcy.

Do dokumentów tych w szczególności należą wniosek o jednorazowe odszkodowanie z ZUS, zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia, protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy sporządzony przez pracodawcę. Zaświadczenie lekarskie musi zawierać informację lekarza, że leczenie poszkodowanego zostało zakończone.

W drodze decyzji Zakład Ubezpieczeń Społecznych w ciągu 14 dni powinien wydać decyzję oraz orzeczenie lekarza orzecznika lub komisji lekarskiej. Jeżeli pracownik kwestionuje  wysokość ustalonego przez lekarza orzecznika ZUS uszczerbku na zdrowiu, to powinien od tego orzeczenia złożyć sprzeciw. Złożenie sprzeciwu warunkuje możliwość dalszego podwyższonego odszkodowania za wypadek przy pracy na drodze postępowania sądowego.

ZUS wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni od dnia wydania decyzji. Od tej decyzji przysługuje odwołanie, które należy wnieść do Sądu Pracy I ubezpieczeń Społecznych w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji, z którą się nie zgadzamy.

Odszkodowanie za wypadek przy pracy także od pracodawcy

Poszkodowanemu pracownikowi oprócz świadczenia z ZUS przysługuje odszkodowanie od pracodawcy na podstawie przepisów Kodeksu Cywilnego. Zasadnicze znaczenie mają tutaj przepisy określające odpowiedzialność za czyn niedozwolony, ale niezależnie od stopnia winy odpowiedzialność pracodawcy kształtuje się na zasadzie ryzyka. Jeżeli pracodawca ponosi winę za wypadek swojego pracownika musi pokryć koszty jego leczenia i wypłacić mu odszkodowanie oraz zadośćuczynienie.

Większość przedsiębiorców posiada dobrowolną polisę OC i co za tym idzie wysokie odszkodowanie wypłacane  jest od Towarzystwa Ubezpieczeniowego. Jeżeli pracodawca nie ma wykupionej polisy ubezpieczeniowej to należne pracownikowi odszkodowanie zobowiązany jest wypłacić z majątku własnego.

Czy pomoc kancelarii od wypadków przy pracy jest konieczna

Pomoc kancelarii prawnej, czy kancelarii odszkodowawczej nie jest warunkiem przyznania odszkodowania z ZUS. Jednakże w sytuacjach wątpliwych, gdy pracodawca chce wpłynąć na kształt protokołu wypadkowego, to pomoc prawnika od prawa pracy wydaje się konieczna. Odpowiednio szybka pomoc prawnika może zagwarantować nie tylko prawidłową kwalifikację wypadku, jako wypadku w pracy. Kancelaria od wypadków przy pracy, może w sposób skuteczny wywalczyć w sądzie pracy znacznie wyższe odszkodowanie, niż to przyznane przez ZUS.