Negatywne postępowanie pracodawcy wobec pracownika, złośliwość i uporczywość w naruszaniu praw podwładnego, to wskaźniki czynu zabronionego. Aby złe zachowanie przełożonego uznać za przestępstwo musi wystąpić obok wspomnianych również umyślność i powtarzalność negatywnych manier pracodawcy.
Wykroczenie a przestępstwo
Pracodawcy, bardziej lub mniej świadomie, mogą naruszać prawa pracownika wynikające ze stosunku pracy lub ubezpieczenia społecznego. Zaistnienie przestępstwa lub wykroczenia musi poprzedzać zaistnienie szkodliwości czynu. Przy wykroczeniu ta szkodliwość jest mniejsza niż w przypadku przestępstwa. Wykroczenie reguluje przepis prawny w Kodeksie pracy – Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm. Wykroczenie może stać się przestępstwem. Jeden z nich wskazuje Kodeks karny w art. 218 ustawy z 6 czerwca 1997 r. Zgodnie z nim ta osoba, która wykonuje czynności w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, a przy tym złośliwie lub uporczywie narusza prawa pracownika wynikające z jego stosunku do pracy lub ubezpieczenia społecznego, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch.
Kiedy przestępstwo?
Zachowanie przełożonego stanie się owym przestępstwem, jeśli popełniane jest dane naruszenie oraz zaistnieje przynajmniej jeden dodatkowy czynnik. Jest nim uporczywość albo złośliwość. Żaden jednak przepis nie precyzuje i nie definiuje czym jest dokładnie uporczywość i złośliwość. W tym przypadku zostaje odwołanie się do słownika języka polskiego PWN. Na jego podstawie można określić, kim jest osoba złośliwa. Człowiek złośliwy to „lubiący sprawiać innym przykrość, również wyrażający takie intencje, jak również zaskakujący w przykry sposób”. Złośliwość ściśle powiązane jest z umyślnością i ukierunkowane w celu wyrządzenia komuś krzywdy. Przy ocenie złośliwości ze strony pracodawcy, należy wykazać brak racjonalnych przyczyn takiego zachowania.
Uporczywość obok złośliwości
Natomiast uporczywość definiowana przez wspomniany słownik, to stan, w jakim może znajdować się dana osoba, utrzymujący się długo lub ciągle powtarzający się. Analizując, należy stwierdzić, że zachowanie przełożonego zostanie uznane za przestępstwo, jeśli naruszy on uprawnienia ze stosunku do pracy w sposób ciągły – przez dłuższy okres czasu – lub gdy naruszanie uprawnień będzie występowało z mniejszą lub większą częstotliwością. Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z 13 grudnia 2000 r. wskazał (sygn. akt II AKz 289/00), „pojęcie uporczywości zawiera zarówno wielokrotność uchylania się od wykonania powinności, jak i świadomość niweczenia tym możliwości osiągnięcia stanu założonego przez prawo”.
Odpowiedzialność
Złośliwość i uporczywość nie muszą zachodzić jednocześnie. Występowanie jednego z nich może powodować sytuację określaną jako przestępstwo. Jednak gdy oba negatywne zachowania występują łącznie w zachowaniu pracodawcy, wina oraz odpowiedzialność za czyn będzie proporcjonalnie wyższa.
