Zadośćuczynienie za niezachowanie norm odpoczynku - KS Service
+
KSSERVICE

Zadośćuczynienie za niezachowanie norm odpoczynku

Zadośćuczynienie za niezachowanie norm odpoczynku
01/09/2022

Zadośćuczynienie za niezachowanie norm odpoczynku

Pracownik może domagać się od pracodawcy zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych w zakresie niezachowania norm odpoczynku. Zatem pracodawca winien zwrócić szczególną uwagę na kwestie przestrzegania zasad minimalnego odpoczynku dobowego i tygodniowego.

Co zatem powinniśmy wiedzieć o normach dotyczących minimalnego odpoczynku dobowego i tygodniowego?

W zgodzie z ogólną zasadą wynikającą z art. 132 kodeksu pracy (KP) pracownikowi przysługuje w każdej dobie prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku. Z kolei w art. 133 KP postanowiono, iż pracownikowi przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku, który obejmuje co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego.

Celem wprowadzenia takich reguł jest ochrona zdrowia pracownika oraz zapewnienie bezpiecznego wykonywania obowiązków. Sam pracownik nie może zrzec się prawa do odpoczynku, podobnie jak i prawa do urlopu.

Zarówno w doktrynie prawa, jak i orzecznictwie sądowym, przyjmuje się, iż praca bez zachowania powyższych norm jest zagrożeniem dla dobra osobistego pracownika w postaci zdrowia.

Rozpatrując zagadnienie potencjalnego pozwu pracownika o zadośćuczynienie z powodu niezachowania norm odpoczynku dobowego i tygodniowego, warto odnieść się do wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 22 kwietnia 2022 roku (sygn. akt IV P 31/20), gdzie rozpatrywane było roszczenie pracownika, który miesiącami wykonywał pracę bez zagwarantowanych mu ustawowo norm odpoczynku.

W swej analizie stanu prawnego sędziowie oprali się na orzecznictwie Sądu Najwyższego (SN), wskazując, iż prawo do odpoczynku może być uznawane za dobro osobiste, odrębne od zdrowia oraz prawa do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy (tak wynika z analizy wyroku SN z dnia 21 czerwca 2011 roku, sygn. akt III PK 96/10).

Sam katalog dóbr osobistych sformułowany w art. 23 kodeksu cywilnego (KC) ma bowiem niewątpliwie charakter otwarty. Wynika z niego, iż dobra osobiste człowieka, jak w szczególności:

  • zdrowie
  • wolność
  • cześć
  • swoboda sumienia
  • nazwisko lub pseudonim
  • wizerunek
  • tajemnica korespondencji
  • nietykalność mieszkania
  • twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska
Przeczytaj  Rodzaje umów u pracę

pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Tym samym nie może budzić wątpliwości to, iż niezapewnienie pracownikowi dobowego lub tygodniowego odpoczynku od pracy stanowi naruszenie dóbr osobistych zatrudnionego. Wówczas pracodawca powinien liczyć się z obowiązkiem zapłaty zadośćuczynienia, na co wskazuje chociażby wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 18 lutego 2014 roku (sygn. akt III APa 3/14).

Na co jeszcze zwrócili uwagę sędziowie rozpatrujący sprawę?

Otóż zdaniem sędziów w opisywanej sytuacji doszło do naruszenia dóbr osobistych powoda w postaci prawa do odpoczynku co wywołało u niego poczucie krzywdy. Istotne w tym kontekście jest brzmienie art. 448 KC, z którego wynika, iż w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia.

Poza tym, jak podkreślili sędziowie, krzywda to również, a w wielu sytuacjach przede wszystkim, cierpienia psychiczne spowodowane naruszeniem określonego dobra osobistego. Tymczasem pracownik na skutek niezagwarantowania mu minimalnych okresów odpoczynku nie tylko nie mógł odpowiednio zadbać o swoje zdrowie, lecz także nie miał możliwości korzystania z czasu wolnego.

Sędziowie podkreślili, iż warunkiem odpowiedzialności odszkodowawczej jest w takim przypadku łączne spełnienie następujących przesłanek, mianowicie:

  • bezprawności działania lub zaniechania
  • winy po stronie sprawcy
  • wystąpienia szkody
  • związku przyczynowego pomiędzy bezprawnością działania lub zaniechania sprawcy a szkodą poniesioną przez powoda

W opisywanej sytuacji pracownika, który miesiącami wykonywał pracę bez zagwarantowanych mu ustawowo okresów odpoczynku, sędziowie uznali, iż wszystkie powyższe przesłanki zaistniały i zasądzili od pracodawcy na rzecz pracownika kwotę 6.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia.

Podsumowując, zachowanie kodeksowo określonych norm odpoczynku dobowego i tygodniowego jest niezmiernie ważne z punktu widzenia pracownika, jak i pracodawcy. Celem takich uregulowań jest ochrona zdrowia pracownika, która ma zagwarantować bezpieczne wykonywanie obowiązków. Pracodawca, który wobec pracownika nie przestrzega owych norm, musi liczyć się z możliwością zasądzenia na rzecz pracownika zadośćuczynienia. Pamiętać jednakże należy, iż w tego typu sprawach dużo zależy od okoliczności i wielu innych zindywidualizowanych czynników. Co do zasady jednak zdecydowanie lepiej jest o owych dobowych i tygodniowych normach pamiętać i ich przestrzegać.

Przeczytaj  6 cech złego pracodawcy. Unikaj!