Obecnie kwarantanna oznacza, iż można pracować zdalnie, jednak skorzystanie z urlopu wypoczynkowego jest już niemożliwe. Natomiast czas izolacji oznacza, iż nie można świadczyć pracy, co jednak ma ulec zmianie po kolejnej nowelizacji przepisów. Takie są interpretacje przepisów dokonane przez urzędników resortu rozwoju.
Jak zatem obecnie przedstawia się problem przebywania na kwarantannie w kontekście pracy i uprawnień pracowniczych?
Otóż wykonywanie pracy w formie zdalnej podczas przebywania na kwarantannie było akceptowalne od samego początku funkcjonowania przepisów tak zwanej specustawy covidowej (czyli ustawy z dnia 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych; Dz.U. z 2020 r. poz. 1842, ost. zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 2112).
Ponadto wyjaśnienia na ten temat odnaleźć można również na oficjalnej rządowej stronie informacyjnej (pod adresem: www.gov.pl/web/koronawirus/pytania-i-odpowiedzi), gdzie na pytanie: „Jestem na kwarantannie, ale czuje się dobrze. Czy mogę pracować zdalnie z miejsca kwarantanny?” pada oficjalna odpowiedź: „Nie ma przeszkód pod warunkiem, że świadczenie pracy nie będzie wiązało się z łamaniem zasad kwarantanny”.
Poza tym możliwość taka od 29 listopada 2020 roku została usankcjonowana prawnie, gdyż wówczas wszedł w życie przepis pozwalający na wykonywanie pracy w trakcie kwarantanny w sposób zdalny pracownikom oraz osobom zatrudnionym na podstawie umów cywilnoprawnych.
Okazuje się jednak, iż takie liberalne podejście do wykonywania pracy w czasie kwarantanny nie dotyczy już jednak uprawnień pracowniczych, jak chociażby urlop wypoczynkowy. Zgodnie bowiem ze stanowiskiem urzędników Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii (MRPiT) z dnia 24 listopada 2020 roku w okresie kwarantanny pracownik nie może skorzystać z takiego urlopu, gdyż na przeszkodzie stoją wówczas przepisy art. 165 i 166 kodeksu pracy, w których jako przesłankę przesunięcia lub przerwania urlopu wskazuje się „odosobnienie w związku z chorobą zakaźną”.
Zatem przebywając na kwarantannie można pracę wykonywać w sposób zdalny, lecz z urlopu wypoczynkowego skorzystać już nie wolno. Powodem jest fakt, iż pracownik nie mógłby swobodnie zdecydować o sposobie wykorzystania tegoż urlopu.
A jak wygląda sytuacja z przebywaniem na izolacji i ewentualnym wykonywaniem wówczas pracy w formie zdalnej?
Generalnie już od jakiegoś czasu zagadnienie przebywania na izolacji i jednoczesnego wykonywania pracy w formie zdalnej jest szeroko dyskutowanym problemem, dzielącym wręcz środowisko prawników specjalizujących się w prawie pracy.
Z jednej strony pojawiają się poglądy, iż izolacja dotyczy pracowników chorych, zatem co do zasady nie powinni oni zostać dopuszczeni do wykonywania pracy z uwagi na ryzyko odnośnie zachowania zasad bhp. Z drugiej jednak strony są przeciwnicy takiego poglądu, podkreślający, iż nie powinno się stawiać znaku równości pomiędzy pojęciami „chory” i „niezdolny do pracy”, tym samym w sytuacji wyjątkowej, pomimo istniejących wątpliwości, możliwym byłoby dopuszczenie takich osób do możliwości wykonywania pracy w formie zdalnej.
Ciekawe wnioski płyną też z analizy praktycznych zachowań pracowników, którzy jak się okazuje, są nawet w stanie dostarczyć do kadr orzeczenie o zdolności do pracy podczas przebywania na izolacji. Przykładem jest chociażby takie faktyczne orzeczenie lekarskie:
„Pacjent z COVID-19, izolacja do 30.11.2020 r., czuje się dobrze, jedyne objawy utrata węchu i smaku. Pacjent może wykonywać pracę zdalną z domu.”
W tym aspekcie należy wziąć pod uwagę, iż specustawa covidowa na zasadzie wyjątku dopuszcza obecnie możliwość, iż o zdolności do pracy decydować mogą nie tylko lekarze medycyny pracy, lecz również i inni, tym samym ryzyko z obszaru bhp spada i znacznie trudniej będzie dowieść winę pracodawcy, gdyby pracownikowi w trakcie wykonywania pracy zdalnej coś się przydarzyło.
A jakie stanowisko w powyższym temacie prezentują ministerialni urzędnicy?
Otóż stanowisko urzędników resortu pracy i rozwoju jest dość jasne. Mianowicie w wyjaśnieniach z dnia 25 listopada 2020 roku uważają oni, iż obecnie wykonywanie pracy w okresie izolacji pracownika jest niedopuszczalne. Urzędnicy podkreślają też, iż do pracy zdalnej można skierować wyłącznie pracownika zdolnego do wykonywania pracy.
Jednakże ta sytuacja może już niedługo ulec zmianie, gdyż w dniu 27 listopada 2020 roku Sejm RP uchwalił kolejną nowelizację przepisów specustawy covidowej, na mocy której ma zostać dodany przepis wprost dopuszczający pracę osobom przebywającym na izolacji. W powyższym kontekście mowa jest o ustawie z dnia 27 listopada 2020 roku o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw.
I w powyższym akcie prawnym znalazł się art. 4ha dopuszczający wykonywanie pracy zdalnej osobom przebywającym na izolacji. Należy zatem w tym względzie poczekać jedynie na wejście w życie tych rozwiązań. Co jednak ważne, przepis odwołuje się jedynie do izolacji w warunkach domowych, a nie izolacji w ogóle.
Podsumowując, sytuacja na dziś jest taka, iż przebywając na kwarantannie pracownik może wykonywać pracę w formie zdalnej, natomiast nie może w tym czasie korzystać ze swoich uprawnień pracowniczych, jak chociażby prawo do urlopu wypoczynkowego. Natomiast przebywanie na izolacji obecnie co do zasady nie daje mu uprawnień do wykonywania pracy w formie zdalnej. Jednakże ta sytuacja ma się już niedługo zmienić, gdyż uchwalona została już przez Sejm RP kolejna nowelizacja specustawy covidowej, która wprost dopuszczała będzie możliwość wykonywania pracy w formie zdalnej osobom przebywającym na domowej izolacji.
