Okazuje się, iż planowana jest podwyżka stawek za opłaty, skutkująca tym, iż zatrudnienie cudzoziemca będzie droższe. Pracodawca bowiem będzie musiał zapłacić 100 zł zamiast obecnych 30 zł za złożenie oświadczenia o zatrudnieniu cudzoziemca. Taka podwyżka obejmie niemalże 128 tys. przedsiębiorstw, generując dodatkowy koszt w kwocie 46 mln zł tylko w tym roku.
Jakie są zatem plany odnośnie podwyżki opłat za złożenie oświadczenia?
Otóż w planach Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej znalazła się podwyżka opłat, jakie ponosi pracodawca za wpisanie do rejestru oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi. Takie zapisy znalazły się w projekcie nowelizacji rozporządzenia w sprawie wysokości wpłat dokonywanych w związku ze złożeniem wniosku o wydanie zezwolenia na pracę lub zezwolenia na pracę sezonową oraz złożeniem oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi.
Generalnie procedura tak zwana oświadczeniowa jest uproszczoną formą legalizacji pracy obcokrajowców, będących obywatelami takich państw, jak:
- Armenia
- Białoruś
- Gruzja
- Mołdawia
- Rosja
- Ukraina
Z dniem 29 stycznia bieżącego roku wydłużeniu uległ czas pracy na podstawie oświadczenia z 6 do 24 miesięcy. I to właśnie ta zmiana jest, zdaniem przedstawicieli resortu rodziny, podstawą do zmiany opłat za złożenie oświadczenia o zatrudnieniu cudzoziemca. Skoro bowiem potrzebne jest tylko 1 oświadczenie na okres 2 lat, to do budżetu państwa wpływa mniej pieniędzy niż w sytuacji, gdy na jednym oświadczeniu pracować można było tylko przez pół roku. I planowana podwyżka stawki z obecnych 30 zł do 100 zł ma zrekompensować ową stratę. Z obliczeń resortu rodziny wynika, iż taka podwyżka ma przynieść 46 mln zł dodatkowych wpływów w tym roku i 94 mln zł w roku przyszłym.
Jak na te propozycje resortu rodziny reagują pracodawcy?
Otóż generalnie pracodawcy chcą, by resort rodziny wycofał się ze swych planów dotyczących podwyżki opłat za złożenie oświadczenia o zatrudnieniu cudzoziemca. Jak podkreśla Przemysław Ciszek, radca prawny w Kancelarii Prawnej C&C Chakowski & Ciszek, 100 zł opłaty za zarejestrowanie oświadczenia o zamiarze powierzenie pracy jest kwotą wysoką. Tak samo argumentacja urzędników ministerialnych do końca nie jest przekonująca. Należy bowiem pamiętać, iż to nie tylko kwestia czterokrotnego wydłużenia okresu obowiązywania oświadczenia powinna być brana pod uwagę.
Ważnym jest bowiem, iż podczas pracy na oświadczenie nie mogą się zmieniać żadne istotne warunki zatrudnienia, jak chociażby:
- liczba godzin
- wymiar etatu
- stanowisko
A każda modyfikacja powyżej wymienionych elementów sprawia, iż wymagane jest nowe oświadczenie, a co za tym idzie nowa opłata. Gdyby zatem wraz z podwyżką opłaty dokonano modyfikacji przepisów, iż zmiana warunków pracy nie powoduje konieczności występowania z kolejnym oświadczeniem, wówczas ów 24-miesięczny okres ważności oświadczenia miałby wymiar praktyczny i realny. Tymczasem obecnie jest on raczej hipotetyczny.
Podobnego zdania jest również Robert Lisicki, dyrektor departamentu pracy Konfederacji Lewiatan, podkreślając, iż dla pracodawców, w tym agencji pracy, zatrudniających nieraz tysiące pracowników na podstawie procedury oświadczeniowej, będzie to bardzo znacząca podwyżka kosztów funkcjonowania. Nie jest bowiem tak, iż wystarczy jedna wpłata raz na 24 miesiące, ponieważ nie wszyscy cudzoziemcy od razu chcą pracować przez 24 miesiące, wybierając często krótsze terminy.
Co jeszcze jest ważne w powyższym kontekście?
Otóż podwyżka opłaty za oświadczenie jest szczególnie dotkliwa dla przedsiębiorstw, gdyż nadal bardzo chętnie korzystają one z legalizowania pracy cudzoziemców właśnie na podstawie oświadczenia. I to pomimo, iż od połowy marca bieżącego roku mają oni do dyspozycji jeszcze prostszą formę, mianowicie składanie powiadomień do powiatowych urzędów pracy. Wprawdzie dotyczy to jedynie obywateli Ukrainy, lecz za to nie wymaga żadnych opłat.
Dotychczasowe statystyki w tym względzie są następujące:
- od połowy marca bieżącego roku do powiatowego urzędu pracy (PUP) w Katowicach wpłynęło 1922 oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi (w tym 923 dotyczyły obywateli Ukrainy), a powiadomień kierowanych do PUP było 634
- do PUP w Bydgoszczy wysłano 1.054 oświadczenia (z czego 665 dotyczyło Ukraińców), a powiadomień było 805
- do PUP w Radomiu wysłano 230 oświadczeń (96 dotyczyło Ukraińców), a powiadomień ponad 500
Urzędnicy tak naprawdę nie wiedzą z czego wynika to, iż pracodawcy nadal chętniej wybierają oświadczenia (ponosząc dodatkowe koszty), skoro powiadomienia są prostsze i nie wymagają żadnych opłat. Jak w tym aspekcie podkreśla Tomasz Zawiszewski, dyrektor PUP w Bydgoszczy, część pracodawców nie wierzy w możliwość takiego ułatwienia, jakim są powiadomienia wysyłane do PUP, a część woli mieć udokumentowaną procedurę, stąd nadal korzystają z oświadczeń. Zakładać też należy, iż być może dla niektórych pracodawców znaczenie ma okres ważności, gdyż obcokrajowca zatrudnić można na oświadczenie do 24 miesięcy, gdy tymczasem procedura z powiadomieniem to maksymalny okres 18-miesięczny.
Poza tym wykluczyć nie można, iż po prostu górę bierze rutyna i przyzwyczajenie. Pracodawcy bowiem nadal zatrudniają obcokrajowców na podstawie oświadczenia, gdyż mają taką możliwość i przyzwyczaili się do tej formuły. Poza tym, jak podkreśla Przemysław Ciszek, z zatrudnienia na podstawie oświadczenia płyną dodatkowe korzyści. Oświadczenia bowiem w wielu przypadkach mogą ułatwiać pozyskiwanie kolejnych dokumentów, jak chociażby zezwoleń na pobyt czasowy i pracę. Nie wiadomo bowiem jak długo będą obowiązywać przepisy, które wprowadziły powiadomienia. Jeżeli bowiem po ich uchyleniu obywatel Ukrainy będzie chciał kontynuować pobyt w Polsce, to udokumentowana praca przez co najmniej 3 miesiące pozwoli między innymi na legalną pracę w czasie oczekiwania na decyzję wojewody. Poza tym taka sytuacja ograniczy liczbę koniecznych przy wniosku załączników.
Jeżeli jednak te powyżej wymienione argumenty nie są znaczące, wówczas powiadomienia o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcowi są o wiele łatwiejsze do stosowania w praktyce i darmowe. Poza tym praca na takim powiadomieniu jest elastyczniejsza w kontekście chociażby stałej liczby godzin pracy w miesiącu.
Podsumowując, w planach resortu rodziny jest podwyżka opłaty za złożenie oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi. Z uwagi na to, iż jest to cały czas najpowszechniejsza forma zatrudnienia cudzoziemców, skutki podwyżki dotkną wielu pracodawców. Resort rodziny wprowadzenie podwyżki argumentuje faktem wydłużenia okresu ważności owych oświadczeń, jednak nie do końca zgadzają się z tym pracodawcy. Samo bowiem wydłużenie terminu obowiązywania owych oświadczeń nie sprawia, iż koszt jest ponoszony rzadziej. Każda bowiem zmiana danych dotyczących warunków pracy wymaga przecież złożenia nowego oświadczenia i poniesienia kolejnej opłaty.
