Po epidemii możliwe problemy z dokumentami dla cudzoziemców - KS Service
+
KSSERVICE

Po epidemii możliwe problemy z dokumentami dla cudzoziemców

Po epidemii możliwe problemy z dokumentami dla cudzoziemców
04/06/2020

Po epidemii możliwe problemy z dokumentami dla cudzoziemców

W czasie trwania epidemii jedno z rządowych rozwiązań dotyczyło automatycznego przedłużenia ważności dokumentów upoważniających do pracy i pobytu w Polsce dla cudzoziemców. Jednakże nie wszyscy pracodawcy mają świadomość, iż wraz z ustaniem stanu epidemii rozpoczną się problemy dokumentacyjne. Częstokroć bowiem warto zadbać o to, by o nowy dokument wystąpić już teraz.

Jak obecnie przedstawia się sytuacja z legalnością pracy cudzoziemców w czasie epidemii?

Ostatnio uchwalona odsłona tarczy antykryzysowej zliberalizowała przepisy dotyczące wykonywania pracy przez cudzoziemców w czasie epidemii. Zgodnie z nią zezwolenia na pracę cudzoziemców, których ważność wygasła po 14 marca 2020 roku (czyli od wprowadzenia w Polsce stanu zagrożenia epidemicznego) pozostają ważne jeszcze przez 30 dni od chwili zniesienia stanu epidemii bądź zagrożenia epidemicznego.

Takie rozwiązanie zawarte zostało w art. 15zzq ustawy z dnia 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. poz. 374. ost. zm. Dz.U. poz. 875, zwana dalej specustawą). Ponadto, w myśl art. 15z5 powołanej ustawy, dopuszczalnym jest pogorszenie warunków zatrudnienia cudzoziemca bez konieczności występowania o nowe zezwolenie na pracę. Warunkiem jednakże takiej możliwości jest wystąpienie u pracodawcy negatywnych skutków gospodarczych panującej epidemii.

Nowe przepisy bardzo ucieszyły pracodawców, jednakże zrodziły też wątpliwości i problemy, z którymi już niedługo będą musieli się zmierzyć. Poniżej znajduje się ich omówienie na bazie konkretnych przykładów związanych z zatrudnieniem cudzoziemców.

Kwestia nr 1 – jakie warunki wpisać we wniosku o przedłużenie zezwolenia na pracę?

Załóżmy, iż pracodawca zdecydował się na obniżenie wymiaru etatu cudzoziemcowi na okres 3 miesięcy, od czerwca do sierpnia 2020 roku. Zezwolenie na pracę dla niego wygasło już w okresie stanu epidemii i uległo przedłużeniu z mocy ustawy.

Jeżeli wówczas rząd ogłosiłby koniec stanu epidemii z dniem 30 czerwca 2020 roku, to wtedy, jak wskazuje Agata Kałwińska, prawnik w kancelarii MDDP Olkiewicz i Wspólnicy, cudzoziemiec mógłby legalnie pracować do 30 lipca 2020 roku. By z kolei zatrudnienie kontynuować, koniecznym staje się uzyskanie przedłużenia zezwolenia na pracę.

Przeczytaj  Cudzoziemcy chętnie pracują w Polsce

O taki dokument pracodawca powinien, w miarę dostępności pracy urzędów wojewódzkich, wystąpić odpowiednio wcześniej, gdyż zgodnie z art. 15zzq ust. 2 specustawy może to uczynić na 90 dni przed upływem pierwotnego terminu ważności zezwolenia na pracę. Ponadto, urzędy wojewódzkie co do zasady będą w pierwszej kolejności rozpatrywać wnioski o przedłużenie już istniejących zezwoleń na pracę.

Pojawia się tutaj jednak wątpliwość, mianowicie czy we wniosku powielić warunki zatrudnienia z poprzedniego zezwolenia, czy też trzeba tam zawrzeć nowe, pogorszone zgodnie z przepisami specustawy. Jak zauważa adwokat Karolina Schiffter, partner w kancelarii Paruch Chruściel Schiffter, pracodawca ubiegający się o przedłużenie zezwolenia na pracę powinien we wniosku wskazać warunki, które będą odpowiadać warunkom zatrudnienia po zakończeniu obowiązywania porozumienia podpisanego z przedstawicielami pracowników, a więc po okresie pogorszonych warunków pracy.

Podobnie uważa też Agata Kałwińska, twierdząc, iż praca w warunkach pogorszonych w stosunku do tych wskazanych w nowym zezwoleniu na pracę (w podanym przykładzie od 31 lipca do 31 sierpnia 2020 roku) byłaby legalna na mocy specustawy.

Kwestia nr 2 – jak przedłużyć wygasłą w czasie epidemii umowę o pracę?

Kłopotliwe mogą być też sytuacje, gdy w okresie trwania epidemii cudzoziemcowi wygaśnie umowa o pracę, a pracodawca będzie chciał ją przedłużyć. Poniżej przykładowa sytuacja: zezwolenie na pracę cudzoziemca traci ważność 31 maja 2020 roku, jednakże dzięki przepisom specustawy trwa dalej. Jednocześnie tego też dnia wygasa umowa o pracę. Pracodawca przedłuża umowę na kolejne 3 miesiące, a 30 czerwca 2020 roku rząd ogłasza koniec stanu epidemii. Tym samym przedłużone na mocy specustawy zezwolenie traci ważność 31 lipca, a przedłużona umowa o pracę trwa do 31 sierpnia 2020 roku.

W tej sytuacji pojawiają się wątpliwości co dalej z ważnością takiej umowy, czy należy ją rozwiązać, czy też może w ogóle lepiej nowych kontraktów nie podpisywać. Jak twierdzi mecenas Karolina Schiffter, w tym przypadku pracodawca również powinien przed terminem złożyć wniosek o przedłużenie zezwolenia na pracę dla cudzoziemca w celu kontynuacji przez niego pracy (oczywiście na warunkach wskazanych w umowie o pracę, a nie tych wypracowanych w porozumieniu ze związkami zawodowymi czy też przedstawicielami pracowników). Jeżeli bowiem w tym przypadku wniosek o nowe zezwolenie zostanie prawidłowo złożony do 30 lipca 2020 roku to praca cudzoziemca na dotychczasowych warunkach będzie traktowana jako legalna do chwili wydania decyzji w jego sprawie.

Przeczytaj  CV studenta bez doświadczenia - jak powinno wyglądać i co warto w nim zamieścić?

Podobnie uważa też adwokat Piotr Walczak z kancelarii Walczak Wasielewska Adwokaci, przypominając, iż zgodnie z art. 88g ust.1a ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2019 r. poz. 1482, ost. zm. Dz.U.z 2020 r. poz. 278) pracę cudzoziemca na terytorium Polski uważa się za legalną od dnia złożenia wniosku do dnia, w którym decyzja w sprawie przedłużenia zezwolenia na pracę stanie się ostateczna. Warunkiem jednak jest złożenie w terminie wniosku przez pracodawcę i bez braków formalnych.

Kwestia nr 3 – co w sytuacji uzyskania negatywnej decyzji wojewody?

Zdaniem mecenasa Piotra Walczaka, przyjmując, iż umowa o pracę zawarta by była na czas określony, powiedzmy do 31 grudnia 2020 roku, a wojewoda odmówił przedłużenia zezwolenia w lipcu, wówczas umowa ta powinna zostać rozwiązana. Jednakże to nie dzieje się automatycznie, gdyż pracodawca powinien ją wówczas wypowiedzieć.

Co interesujące, to czasem z zachowaniem terminu wypowiedzenia, a czasem bez niego. Jeśli bowiem przyczyna odmowy przedłużenia zezwolenia na pracę leży po stronie pracownika, to można taką umowę rozwiązać z powodu zawinionej przez niego utraty uprawnień. Jeśli natomiast odmowa wojewody nastąpiła z przyczyn od niego niezależnych, to rozwiązanie powinno nastąpić z zachowaniem okresu wypowiedzenia. Z chwilą, gdy cudzoziemiec nie ma już ważnego zezwolenia na pracę, obowiązek świadczenia pracy wygasa i za czas jej niewykonywania nie przysługuje wynagrodzenie.

By takich sytuacji uniknąć, warto z cudzoziemcami zawierać krótkoterminowe umowy o pracę. Wówczas, w razie odmowy przedłużenia zezwolenia, nie trzeba podejmować żadnych kroków, a do jej rozwiązania dojdzie w terminie w niej wskazanym.

Podsumowując, zmiana przepisów na czas epidemii automatycznie przedłużająca ważność dokumentów dotyczących zatrudnienia w Polsce cudzoziemców była bardzo potrzebna. W sprawie dalszego przedłużenia ich ważności nie należy biernie oczekiwać na zakończenie czasu epidemii, tylko podjąć odpowiednie kroki już teraz. To bowiem pozwoli bezproblemowo wejść w okres zatrudniania cudzoziemców już w stanie po epidemicznym.