Generalnie senior prowadzący działalność gospodarczą skorzystać może ze zwolnienia z podatku PIT, jeżeli zrezygnuje z pobierania emerytury i będzie płacić dobrowolne składki na rzecz ZUS. Preferencja ta może być korzystna szczególnie przy jednorazowo wysokich zarobkach.
Generalnie senior prowadzący działalność gospodarczą skorzystać może ze zwolnienia z podatku PIT, jeżeli zrezygnuje z pobierania emerytury i będzie płacić dobrowolne składki na rzecz ZUS. Preferencja ta może być korzystna szczególnie przy jednorazowo wysokich zarobkach.
Co powinniśmy zatem wiedzieć o seniorach w kontekście prowadzenia działalności gospodarczej i ulgi w podatkach?
Generalnie ulga dla seniora wynika z obowiązujących od 1 stycznia 2022 roku przepisów wprowadzonych wraz z wejściem w życie reformy podatków pod nazwą Polski Ład. Ulga ta wynika z art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy o PIT i polega ona na zwolnieniu z podatku przychodów do wysokości 85.528,00 zł rocznie, a do tego dochodzi jeszcze kwota wolna od podatku PIT w wysokości 30.000,00 zł, zatem jeżeli senior rozlicza się według skali podatkowej, to w sumie daje to 115.528,00 zł zwolnienia z podatku.
Skorzystać z tej ulgi mogą kobiety po ukończeniu 60 roku życia oraz mężczyźni po ukończeniu 65 roku życia, którzy nadal pozostaną aktywni zawodowo. Zwolnienie obejmuje przychody nie tylko z pracy czy też z umów zleceń, lecz również z działalności gospodarczej i to niezależnie od tego, czy senior rozlicza się według skali podatkowej, płaci podatek liniowy czy też w postaci ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Przeszkodą do skorzystania z ulgi nie jest również korzystanie z ulgi IP Box, czyli opłacania 5% PIT od dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej.
Okazuje się jednak, iż osoby uzyskujące przychody rozłożone w czasie przykładowo systematycznie co miesiąc, niekoniecznie będą zadowolone z ulgi dla seniora, bowiem trzeba w takim przypadku na dłużej zrezygnować z pobierania emerytury, a zarazem dłużej płacić składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Zdecydowanie bardziej opłacalne jest to rozwiązanie przy jednorazowo wysokich zarobkach.
Zasadniczo ulga przysługuje tym, którzy pomimo nabycia uprawnień nie otrzymują emerytury bądź też renty rodzinnej, o których mowa między innymi w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Drugi warunek jest taki, iż podatnik musi podlegać ubezpieczeniom społecznym w rozumieniu ustawy z 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych. Podsumowując zatem, chcąc skorzystać z ulgi, emeryt prowadzący działalność gospodarczą musi opłacać składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, jak i oczywiście składkę zdrowotną, przy czym płacona jest ona niezależnie od tego czy emeryt korzysta z ulgi, czy też z niej nie korzysta.
Składki na ZUS w takiej sytuacji płaci się na zasadzie dobrowolności, gdzie przepis stanowi, iż osoby mające ustalone prawo do emerytury czy też renty podlegają dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. I ta sytuacja dotyczy również osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą.
Jak zatem w praktyce wygląda sytuacja stosowania ulgi dla seniora przez osoby prowadzące działalność gospodarczą?
Otóż w praktyce bardzo dobrze obrazuje to interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 29 grudnia 2022 roku (sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.798.2022.2.ACZ). O takową interpretację wystąpił ponad 80-letni mężczyzna, który w ramach działalności gospodarczej prowadzi kancelarię adwokacką. Do rozliczeń wybrał on podatek liniowy PIT w skali 19,0% i nie płaci składek na rzecz ZUS z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, ponieważ jako emeryt nie ma takiego obowiązku. Uiszcza on jedynie obowiązkową składkę zdrowotną.
Mężczyzna ten spodziewał się jednorazowo wysokich dochodów z tytułu prowadzenia kancelarii i dlatego zamierzał skorzystać z ulgi w PIT dla seniorów. W tym celu planował złożyć do ZUS wniosek o zawieszenie emerytury na okres jednego miesiąca bądź też dwóch, spodziewając się, iż w tym czasie wyczerpie limit ulgi w PIT, czyli uzyska przychody w wysokości do 85.528,00 zł a następnie, po wykorzystaniu tej preferencji, złożyłby do ZUS wniosek o wznowienie wypłaty świadczenia emerytalnego.
Występując o interpretację indywidualną chciał on uzyskać potwierdzenie, iż zawieszenie pobierania emerytury na miesiąc czy też dwa pozwoli mu skorzystać ze zwolnienia z podatku. W tym kontekście przedstawiciele skarbówki już wcześniej potwierdzali, iż seniorzy mogą korzystać z ulgi w dowolnie wybranym przez nich okresie i nie musi to być cały rok, w przepisach nie ustanowiono bowiem minimalnego okresu, na jaki należy zawiesić pobieranie emerytury i można to uczynić nawet na kilka miesięcy. Takie samo potwierdzenie otrzymał też ów podatnik ze strony dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej.
Jednocześnie jednak ów dyrektor stwierdził, iż mężczyzna ten nie skorzysta z ulgi dla seniorów, a powodem było niespełnienie drugiego warunku wskazanego w art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy o PIT, a mianowicie braku podlegania ubezpieczeniom społecznym. Mężczyzna ten bowiem nie złożył odpowiednich wniosków i nie opłaca składek na rzecz ZUS, a zatem, wskutek własnej decyzji, nie podlega w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej podkreślił, iż ulga dla pracujących seniorów ma być zachętą do kontynuacji pracy, a osoba fizyczna która jest dłużej aktywna zawodowo, dłużej wpłaca składki na rzecz ZUS i tym samym zwiększa swoją przyszłą emeryturę. Tym samym, gdyby mężczyzna ten podlegał ubezpieczeniom społecznym, to zawieszenie świadczenia emerytalnego na miesiąc czy też dwa dawałoby mu prawo do skorzystania z ulgi dla seniorów. Musiałby on jednak wówczas opłacać składki na rzecz ZUS od przychodów z prowadzenia działalności gospodarczej albo innych przychodów wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy o PIT.
Co zatem seniorzy powinni rozważyć w kontekście skorzystania z ulgi dla seniorów odnośnie do podatku PIT?
Otóż, jak podkreśla Anna Misiak, doradca podatkowy i partner w MDDP, seniorzy powinni zatem skalkulować, czy opłaca im się zawiesić pobieranie emerytury i płacić składki na ubezpieczenie społeczne, a zarazem mieć zwolnienie z PIT dla przychodów do 85.528,00 zł rocznie, czy też pobierać świadczenie, nie płacić składek i nie korzystać ze zwolnienia z podatku.
Generalnie w tym kontekście każdy przypadek jest inny i nie da się tu zastosować podejścia zero-jedynkowego. Emeryt powinien bowiem przeanalizować następujące informacje:
- z jakich źródeł otrzymuje przychody i czy podlegają one składkom na ubezpieczenie społeczne obowiązkowo czy też dobrowolnie
- czy spełnia inne warunki do skorzystania z ulgi dla seniora w PIT
W rezultacie okazać się może, iż w niektórych przypadkach skorzystanie z ulgi będzie opłacalne, a w niektórych nie.
Generalnie ulga może być szczególnie opłacalna dla seniorów zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. W tym kontekście, w swej interpretacji z 23 grudnia 2022 roku (sygn. 0112-KDIL2-1.4011.774.2022.1.TR) dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził, iż senior nie zapłaci podatku od jednorazowej odprawy, jeśli otrzyma ją wcześniej niż świadczenie z ZUS. Określony bowiem w art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy o PIT warunek nieotrzymywania emerytury powinien być spełniony w momencie otrzymania przychodu, czyli wypłaty należności ze stosunku pracy. A to by oznaczało, iż nie trzeba nawet zrezygnować z pobierania emerytury, by skorzystać ze zwolnienia z PIT.
Potwierdza to również Grzegorz Grochowina, szef zespołu zarządzania wiedzą w departamencie podatkowym KPMG w Polsce, tłumacząc, iż podatnik może otrzymać bez podatku wysoką odprawę, zanim ZUS obliczy i wypłaci mu pierwsze świadczenia emerytalne. Z ulgi można skorzystać nawet jednorazowo, w trakcie oczekiwania na decyzję ZUS, bowiem przepisy pozwalają w taki sposób ustalić datę wypłaty świadczeń od pracodawcy, by jednorazowo otrzymać jak najwyższą kwotę.
Podsumowując, generalnie senior prowadzący działalność gospodarczą skorzysta ze zwolnienia z PIT, przysługującego mu w ramach wprowadzonej poprzez Polski Ład ulgi dla seniora, jeżeli zrezygnuje z pobierania emerytury i jednocześnie będzie płacić dobrowolne składki na rzecz ZUS. Zatem do skorzystania z ulgi dla seniora konieczne jest spełnienie owych dwóch wyżej wskazanych warunków. W praktyce okazuje się jednak, iż niewielu przedsiębiorcom może opłacać się owa ulga dla seniorów, bowiem wiąże się to z koniecznością opłacania składek dobrowolnych z tytułu ubezpieczenia emerytalnego i rentowego. Preferencja ta może być korzysta jednak szczególnie przy jednorazowo wysokich zarobkach, a niekoniecznie przy dochodach rozłożonych w czasie.
