Zgodnie z interpretacją wydaną przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), jeżeli agencja pracy tymczasowej nie ma odpowiednich przepisów w swym regulaminie odnośnie zapewniania pracownikom nieodpłatnych dojazdów do pracy, nie mogą one zostać wyłączone z podstawy wymiaru składek. Tym samym dojazdy do zakładu pracy pracowników tymczasowych podlegają oskładkowaniu.
Jak zatem podejść do zagadnienia oskładkowania dojazdów do zakładu pracy pracowników tymczasowych?
Generalnie agencja pracy tymczasowej kieruje ludzi do wykonywania pracy na rzecz podmiotu trzeciego, czyli pracodawcy użytkownika. On z kolei wyznacza im zadania i kontroluje ich wykonanie.
W sprawie, którą zajmował się ZUS Oddział w Gdańsku, wydając decyzję nr DI/100000/43/123/2022 w dniu 12 marca 2022 roku, pracodawca użytkownik organizuje dojazd do pracy pracowników wynajętym w tym celu busem (w formie bezpłatnej lub częściowo płatnej). I to dotyczy również pracowników tymczasowych.
Taka forma dowozu pracowników przewidziana jest w regulaminie wynagradzania pracodawcy użytkownika. Jednocześnie, zgodnie z przepisami ustaw podatkowych PIT wartość świadczeń takich jak dowóz pracowników do pracy stanowi ich przychód.
Przedstawiciele agencji pracy tymczasowej powzięli wątpliwość, czy ów przychód powinien być wliczany do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników tymczasowych, występując w tej kwestii do organu rentowego celem dokonania interpretacji przepisów.
Przedstawiciele agencji pracy tymczasowej zwrócili bowiem uwagę na odstępstwa od ogólnej reguły, że przychód pracownika stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Owe odstępstwa przewidziane są w rozporządzeniu ministra pracy i polityki socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 1949).
I zgodnie z par. 2 ust. 1 pkt. 26 tegoż rozporządzenia, podstawy wymiaru składek nie stanowią korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagrodzeniu polegające na uprawnieniu do zakupów po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji.
Przedstawiciele agencji pracy tymczasowej wskazali, iż owo wyłączenie jest uzależnione od dopełnienia przez pracodawcę warunku formalnego polegającego na zamieszczeniu stosownego zapisu w układzie zbiorowym, regulaminie wynagradzania lub przepisach o wynagradzaniu. Podkreślono jednocześnie, iż w opisywanym przypadku te przesłanki zostały spełnione.
W przedsiębiorstwie pracodawcy użytkownika bowiem kwestia dojazdów do pracy w formie bezpłatnej bądź częściowo odpłatnej została określona w regulaminie wynagradzania. I z uwagi na powyższe przedstawiciele agencji pracy tymczasowej twierdzili, iż dojazdy pracowników tymczasowych będące dla nich przychodem nie powinny być wliczane do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.
Jakie stanowisko w tym temacie zaprezentował ZUS?
Otóż urzędnicy ZUS byli w tym temacie odmiennego zdania, podkreślając, iż wyjątki uregulowane we wspomnianym rozporządzeniu interpretować należy ściśle. A z par. 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia wynika, iż z wyłączenia odnośnie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne korzystają jedynie przychody, które:
- wynikają z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu
- mają charakter materialny (czyli nie stanowią ekwiwalentu w formie pieniężnej)
- umożliwiają korzystanie z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji (transportu publicznego lub transportu organizowanego przez pracodawcę)
Urzędnicy podkreślili jednocześnie, iż w sytuacji zawarcia umowy o pracę tymczasową, pracodawcą pracownika tymczasowego jest agencja pracy tymczasowej, a nie pracodawca użytkownik. I w tym temacie powołali się oni również na wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 30 października 2012 roku (sygn. akt III AUa 728/12), gdzie orzeczono, iż to agencja pracy tymczasowej zawiera z pracownikiem tymczasowym umowę, kieruje go do wykonywania pracy na rzecz i pod kierownictwem pracodawcy użytkownika oraz wypłaca mu wynagrodzenie.
I chociaż ów pracownik nie jest podporządkowany agencji pracy tymczasowej w myśl art. 22 kodeksu pracy (czyli nie wykonuje pracy na jej rzecz i pod jej kierownictwem), to właśnie jednak z nią wiąże go stosunek pracy.
Jak zatem takie stanowisko ZUS odnosiło się do opisywanej sprawy?
Otóż w opisywanym przypadku nie miało znaczenia to, iż w regulaminie wynagradzania pracodawcy użytkownika zawarte były postanowienia o organizowaniu dojazdu pracowników do pracy, w formie bezpłatnej bądź częściowo odpłatnej, a korzystali z takiej możliwości również oddelegowani tam pracownicy tymczasowi.
Ważnym było bowiem to, iż sama agencja pracy tymczasowej, będąca pracodawcą dla oddelegowanych pracowników tymczasowych, nie miała w swym regulaminie wynagradzania stosownego uregulowania dotyczącego zapewnienia pracownikom nieopłatnych dojazdów do pracy. Tym samym nie było możliwości skorzystania z wyłączenia, o którym mowa w powołanym wcześniej rozporządzeniu ministra pracy i polityki socjalnej.
Podsumowując, dojazdy do pracy pracowników mogą być zwolnione z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, o ile zapisy o takiej formie wsparcia pracowników zawarte zostaną w układzie zbiorowym pracy, regulaminie wynagradzania bądź przepisach o wynagrodzeniu. W przypadku jednak pracowników tymczasowych, korzystających z takiej formy wsparcia oferowanej przez pracodawcę użytkownika, nie ma możliwości zastosowania tego wyjątku, a tym samym przychody z tego tytułu stanowią podstawę wymiaru składek. Możliwym byłoby zastosowanie tego wyjątku i nie objęcie przychodów z tego tytułu oskładkowaniem tylko wówczas, gdyby to układ zbiorowy, regulamin wynagradzania czy też przepisy o wynagrodzeniu samej agencji pracy tymczasowej przewidywały zapewnienie nieodpłatnych bądź częściowo odpłatnych dojazdów do pracy pracowników tymczasowych.
