Dyskryminacja ojców w zakresie urlopu na dziecko - KS Service
+
KSSERVICE

Dyskryminacja ojców w zakresie urlopu na dziecko

Dyskryminacja ojców w zakresie urlopu na dziecko
20/07/2020

Dyskryminacja ojców w zakresie urlopu na dziecko

Sprawa dodatkowej płatnej opieki nad dzieckiem wzbudziła zainteresowanie unijnych instytucji. Generalnie chodzi bowiem o to, by nie można było tutaj mówić o pewnych formach dyskryminacji. Tematem zajął się rzecznik generalny Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), Pan Michal Bobek.

Jak sytuację w zakresie dodatkowo płatnej opieki nad dzieckiem ocenia rzecznik TSUE?

Otóż w swej opinii wyrażonej w dniu 9 lipca 2020 roku Michal Bobek, rzecznik generalny TSUE stwierdził, iż układ zbiorowy może przewidywać dodatkową płatną opiekę nad dzieckiem wyłącznie dla kobiet, jeśli jest ona ewidentnie powiązana z ochroną biologicznej kondycji matki po porodzie i jej szczególnej relacji z dzieckiem.

Jednakże przy braku takiej zależności, będziemy mieć do czynienia z dyskryminacją ojców, co jest już sytuacją niedopuszczalną.

Sprawa, którą zajmował się TSUE i na kanwie której wydał taką opinię dotyczyła ojca z Francji, który jest zatrudniony w kasie chorych jednego z francuskich departamentów rządowych. I francuski układ zbiorowy, obejmujący swym zasięgiem pracowników zabezpieczenia społecznego, przewidywał, iż pracownice tych jednostek, samodzielnie wychowujące dzieci, mogą po zakończeniu przewidzianego ustawą urlopu macierzyńskiego, skorzystać z dodatkowego, płatnego w połowie 3-miesięczmego urlopu.

I znając te uprawnienia, postanowił skorzystać z nich również ojciec, samotnie wychowujący dziecko. Jednak pracodawca odmówił mu takiej opieki, argumentując, iż przepis układu zbiorowego wyraźnie mówi o tym, iż uprawnienie do urlopu przysługuje jedynie kobietom.

Pracownik jednak nie dał za wygraną i za pośrednictwem związku zawodowego wniósł pozew do sądu pracy o uznanie odmowy za bezskuteczną z uwagi na dyskryminację.

Jak francuskie sądy odniosły się do zarzutów pracownika?

Otóż sądy we Francji tej sprawy nie rozstrzygnęły, kierując zapytanie prejudycjalne do TSUE. Formułując je, francuscy sędziowie dociekają, czy w omawianym przypadku ma zastosowanie dyrektywa 2006/54/WE z dnia 5 lipca 2006 roku w sprawie wprowadzenia w życie zasady równości szans oraz równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia i pracy (Dz.U. 2006, L 204, s.23).

Przeczytaj  Zasady ustalania wzrostu obciążeń funduszu wynagrodzeń

Rozpatrując z kolei obecną sprawę rzecznik TSUE przypomniał, iż kwestia dodatkowych okresów urlopu, udzielanych po upływie ustawowo przewidzianego urlopu macierzyńskiego, była już przedmiotem rozważań TSUE w wyroku Hofmann z lipca 1984 roku (sygn. 184/83).

I w zgodzie z tym wyrokiem, w kontekście odstępstw od zasady równego traktowania, zasadna jest ochrona kobiet w aspekcie biologicznym (mowa jest tutaj o możliwości powrotu do zwykłych funkcji fizjologicznych i umysłowych po porodzie) oraz szczególnych relacji pomiędzy matką, a jej dzieckiem w okresie po ciąży i porodzie.

W swym wyroku TSUE podkreślał, iż przy spełnieniu obydwu powyżej wymienionych warunków nie dojdzie do dyskryminacji mężczyzn.

Czy jednak obecne uwarunkowania są takie same, jak wyrok TSUE sprzed niemalże 40 lat?

Otóż rzecznik generalny TSUE zwrócił uwagę na to, iż od momentu wydania tegoż wyroku znacząco zmieniły się uprawnienia rodziców. Stąd też konieczna jest aktualizacja tego stanowiska.

Okres dodatkowego urlopu dla kobiet (z wyłączeniem mężczyzn) nie powinien być określany wyłącznie w oparciu o szczególną relację matki i dziecka. Sądy krajowe badając tego typu sprawy powinny brać pod uwagę to, czy dany urlop na opiekę dla matki spełnia kryteria wymagane w wyroku (biologiczne i szczególnej więzi) oraz czy przysługuje wszystkim kobietom, czy też wymaga złożenia dodatkowego wniosku, zgody pracodawcy czy też odpowiedniego stażu pracy. W przeciwnym bowiem przypadku można wnioskować, iż nie jest on niezbędny z powodów biologicznych.

Sąd wydając postanowienia może tez brać pod uwagę sposób wykorzystania opieki oraz jego długość. Jednocześnie jednak, zdaniem rzecznika generalnego TSUE, nie ma znaczenia nazewnictwo. Bowiem to, iż dany okres opieki określa się jako „dodatkowy urlop macierzyński” nie przesądza, iż przysługiwać on może wyłącznie matkom.

I podsumowując swój wywód rzecznik stwierdził, iż w omawianej sprawie ojca z Francji, chcącego skorzystać z prawa do dodatkowego urlopu zapisanego w układzie zbiorowym jako uprawnienie dla matek, trudno będzie uznać, iż owo uprawnienie spełnia wymagane kryteria, by nie dyskryminować mężczyzn.

Przeczytaj  Fala zwolnień wcale nie taka duża

Podsumowując, opinie i wyroki TSUE pozwalają lepiej zrozumieć ideę unijnego prawodawstwa, dając podstawy sądom krajowym do zasądzania sprawiedliwszych wyroków. Z analizy tego przypadku wynika, iż zawarte w dodatkowych układach zbiorowych uprawnienia nie mogą nosić znamion dyskryminacji ze względu na płeć.