Kolejna luka w programie Polski Ład - KS Service
+
KSSERVICE

Kolejna luka w programie Polski Ład

Kolejna luka w programie Polski Ład
17/01/2022

Kolejna luka w programie Polski Ład

Okazuje się, iż ledwo udało się załatać w programie gospodarczym Polski Ład jedną lukę w przepisach, to odkryta została następna. Dotyczy ona przepisów o ubezpieczeniu zdrowotnym przedsiębiorców, którzy wybiorą 19%-owy liniowy podatek.

O jakiej kolejnej luce w przepisach jest mowa tym razem?

Zdaniem Andrzeja Radzisława, radcy prawnego z Kancelarii Goźlińska Petryk i Wspólnicy, mamy do czynienia z ewidentną pomyłką ustawodawcy. Tym razem chodzi o wysokość składki zdrowotnej za styczeń 2022 roku. Przedstawiciele Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) twierdzą, iż wyniesie ona 9,0%, czyli tyle, ile wynosiła do tej pory.

Jednak z wchodzących w życie 1 stycznia 2022 roku przepisów programu Polski Ład wynika co innego, mianowicie, iż tak zwani liniowcy (czyli podatnicy opłacający podatek liniowy) zapłacą składkę zdrowotną w wysokości 4,9%. Zmianie nie ulegnie jedynie podstawa wymiaru składki, gdyż za styczeń 2022 roku będzie ona taka sama jak za cały rok 2021.

Różnica pomiędzy tym co twierdzą przedstawiciele ZUS, a co wynika z nowych przepisów jest rzędu 110,91 zł na korzyść liniowców. Zdaniem Michała Pankiewicza, radcy prawnego i doradcy podatkowego, nowy przepis jest wyjątkowo jasny i precyzyjny. Problem jednakże w tym, iż z pewnych względów nowa regulacja nie odpowiada zamysłowi rządzących.

ZUS bowiem jako urząd ma obowiązek stosować przepisy, a nie podnosić wysokość składki zdrowotnej wbrew brzmieniu ustawy. Tymczasem na stronie internetowej ZUS znaleźć można informację, iż składka za styczeń 2022 roku opłacana przez przedsiębiorcę opodatkowanego podatkiem liniowym wynosi 9,0%. A składkę w wysokości 4,9% przedsiębiorca stosować będzie dopiero do rozliczeń od lutego 2022 roku.

Na jakiej podstawie urzędnicy ZUS twierdzą, iż wysokość składki powinna być w wysokości 9%?

Otóż Grzegorz Dyjak z Centrali ZUS wskazał na art. 79 ustawy wprowadzającej Polski Ład (czyli nowelizacji ustaw podatkowych z dnia 29 października 2021 roku (Dz.U. z 2021 r. poz. 2105). Jest to przepis przejściowy, który brzmi:

„Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, o której mowa w art. 81 ust. 2c ustawy zmienianej w art. 15, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, za styczeń 2022 roku ustala się na podstawie zasad obowiązujących do dnia 31 grudnia 2021 roku”.

W przepisie tym mowa jest wyraźnie o podstawie wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne i za styczeń 2022 roku ma być ona ustalana na podstawie zasad obowiązujących do 31 grudnia 2021 roku. To zaś oznacza, iż podstawą wymiaru składki styczniowej będzie 75,0% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw z 2020 roku, czyli 4.242,38 zł.

Przeczytaj  Coraz częstszy powrót z pracy zdalnej do biura

Jednak na wysokość składki zdrowotnej ma wpływ nie tylko podstawa wymiaru, lecz także drugi czynnik – stopa procentowa. A ta zmienia się u przedsiębiorców opłacających podatek dochodowy w formie liniowej i wyniesie od 1 stycznia 2022 roku 4,9% (przy czym składka nie może być niższa niż 9,0% minimalnego krajowego wynagrodzenia). Te zapisy wynikają z kolei z brzmienia art. 79a programu Polski Ład, wchodzącego w życie 1 stycznia 2022 roku.

W tym kontekście urzędnicy ZUS twierdzą, iż nową stopę, czyli 4,9%, stosuje się dopiero od rozliczeń za luty 2022 roku, nie przytaczając jednak w tym względzie żadnych przepisów, z których by to wynikało. Przepis bowiem na który powołują się oni przy tym stanowisku, dotyczy jedynie podstawy wymiaru, ale już nie stopy procentowej.

Zatem konkretnie według dotychczasowej podstawy wymiaru składki (czyli tej z 2021 roku) i znowelizowanej stopy procentowej, składka zdrowotna winna wynieść 207,88 zł (czyli 4,9% z 4.242,38 zł). Przy czym składka nie może być niższa niż 9,0% minimalnego wynagrodzenia z 2022 roku (9,0% z 3.010,00 zł), co stanowi kwotę 270,90 zł. Zatem składka zdrowotna za styczeń 2022 dla liniowców winna wynieść 270,90 zł, gdy tymczasem według stopy procentowej o której mówią urzędnicy ZUS kwota ta wynosi 381,81 zł (9,0% z kwoty 4.242,38 zł). Różnica to 110,91 zł.

Co zatem wynika z tych rozbieżności pomiędzy brzmieniem przepisów, a interpretacją ze strony urzędników ZUS?

Generalnie, jak zauważa Renata Majewska z Biura Kadr i Płac, gdyby ustawodawca chciał, aby składka zdrowotna za styczeń 2022 roku od przedsiębiorców rozliczających się w sposób liniowy wynosiła jeszcze 9,0%, wówczas przepis brzmiałyby inaczej, mówiąc o zasadach ustalania składki, a nie tylko o postawie jej wymiaru.

Skoro zatem nie ma podstawy prawnej do naliczania składki zdrowotnej za styczeń u liniowców w wysokości 9,0%, to mamy do czynienia z sytuacją, gdy organ rentowy chce swoją wykładnią zastępować ustawodawcę. Tego jednak robić mu nie wolno, gdyż cele życzeniowe żadnego urzędu w Polsce nie są obowiązującym prawem. Wysokość danin publicznych nie może wynikać z interpretacji urzędu, tylko z ustawy.

Przeczytaj  Prognozy na temat przyszłej emerytury Polaków

Rolą ZUS w obecnym czasie winno być rzetelne, rzeczowe i praktyczne wyjaśnianie przepisów Polskiego Ładu, a nie wprowadzanie kolejnego zamieszania i powodowanie jeszcze większego stanu niepewności.

Zatem obecnie przedsiębiorcy, którzy wybiorą liniowy PIT mają w zasadzie do wyboru dwie opcje:

  • kierować się tym, co twierdzi ZUS i zapłacić 381,81 zł
  • kierować się tym, co wynika z ustawy i programu Polski Ład i zapłacić 270,90 zł

Jak jednak radzi Andrzej Radzisław, w każdym przypadku warto dążyć do wydania przez ZUS decyzji, zatem przykładowo o:

  • odmowie zwrotu nadpłaconej składki, gdy przedsiębiorca uiści ją w wysokości 9,0% podstawy wymiaru
  • odmowie wypłaty zasiłku chorobowego, ze względu na rzekomą zaległość spowodowaną niedopłatą składki

W tym bowiem przypadku każda decyzja ZUS otworzy drogę do postępowania sądowego, a sąd na pewno kierował się będzie literą prawa.

Czy to jedyne przeoczenie przepisów programu Polski Ład w odniesieniu do liniowców?

Odnotować należy, iż omawiane powyżej przeoczenie przepisów nie jest jedynym, które dotyczy składki zdrowotnej należnej do przedsiębiorców, którzy wybiorą liniowy podatek PIT. Mało brakowało bowiem, by nie płacili oni w ogóle składki zdrowotnej za te miesiące, w których mieliby podatkową stratę.

Problem dotyczył art. 79a ust. 1 pkt. 1 ustawy zdrowotnej, gdzie napisano, iż składka zdrowotna wynosi u liniowców 4,9% podstawy wymiaru, lecz nie mniej niż 9,0% „minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu 1 stycznia roku składkowego, o którym mowa w art. 81 ust.2.” tejże ustawy.

Problem polegał na tym, iż rok składkowy ma obowiązywać dopiero od 1 lutego danego roku i trwać do 31 stycznia roku następnego. Jeżeli zatem liniowcy mieliby w 2022 roku opłacać składkę w wysokości 9,0% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu 1 stycznia roku składkowego, musieliby wziąć pod uwagę minimalne wynagrodzenie z dnia 1 stycznia 2023 roku, a ono nie jest jeszcze znane.

Błąd powyższy poprawiony został przy okazji nowelizacji ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw z dnia 9 grudnia 2021 roku. W myśl przepisów po nowelizacji składka zdrowotna od przedsiębiorców liniowych będzie wynosić 4,9% podstawy wymiaru, lecz nie mniej niż 9,0% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego. Owa nowelizacja oczekuje jeszcze na podpis Prezydenta RP i opublikowanie w Dzienniku Ustaw.

Podsumowując, w praktyce udało się już załatać jedną z dziur w programie Polski Ład, dotyczącą brzemienia przepisów o roku składkowym. Jednak z analizy przepisów wyłoniła się już kolejna luka, dotycząca ponownie zasad obliczania składki zdrowotnej dla przedsiębiorców rozliczających się z podatku PIT w sposób liniowy. Przedsiębiorcy ci stoją obecnie przed dylematem, czy kierować się interpretacją przepisów ze strony ZUS (niezgodną z prawem), czy też kierować się literą prawa i ewentualnie dochodzić swych praw w sądzie. Generalnie szkoda, iż przepisy programu Polski Ład zawierają tyle luk i nieprawidłowości, a urzędnicy organu rentowego dokonują interpretacji przepisów niezgodnie z prawem.