Wszystko wskazuje na to, że dojdzie do korzystnych zmian w zakresie korzystania z ulgi pod nazwą Mały ZUS Plus. Wydłużenie możliwości korzystania z tej ulgi sprawi, iż uprawnionym do niższych składek łatwiej będzie przeczekać dwuletnią przerwę w ich opłacaniu.
Co zatem zmieni się odnośnie do ulgi Mały ZUS Plus?
Zmiana dotycząca ulgi Mały ZUS Plus zawarta została w art. 34 pkt 13 ustawy o świadczeniu wspierającym, która została już uchwalona przez Sejm RP. Przepis ten został włączony do ustawy w drodze poprawki poselskiej, która uzyskała poparcie przedstawiciela rządu, obecnego podczas prac sejmowej komisji parlamentarnej.
Nowelizacja ta tak naprawdę przewiduje zmiany w ustawie z 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 1009 ze zm.), do której już niedługo dodany zostanie nowy art. 112a. Ów artykuł mówi o tym, że osoby ubezpieczone, które w 2023 roku ustalały podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe na zasadach określonych w art. 18c (czyli w artykule mówiącym właśnie o uldze Mały ZUS Plus), zachowują prawo do ustalania podstawy wymiaru składek na dotychczasowych zasadach przez okres dodatkowych 12 miesięcy kalendarzowych.
Wynika zatem z tego, iż osoby, które obecnie opłacają składki na podstawie ulgi Mały ZUS Plus, otrzymały dodatkowe 12 miesięcy ulgi. Stąd też po zmianach, łącznie z podstawowym okresem 36 miesięcy preferencji, jakie miały do tej pory, będą mogły one korzystać z ulgowych składek przez 48 miesięcy, o ile jednak spełnią pozostałe warunki dotyczące opłacania niższych składek.
Jakie są zatem zasady korzystania z preferencji Mały ZUS Plus?
Podstawowe zasady korzystania z ulgi Mały ZUS Plus są następujące:
- okres korzystania z prawa do ulgowych składek przez osoby spełniające warunki do objęcia ich ulgą Mały ZUS Plus wynosi 36 miesięcy w ciągu kolejnych 5 lat; w przypadku osób korzystających z ulgowych składek od momentu startu systemu z tą ulgą, czyli od lutego 2020 roku, okres preferencji zakończył się na początku 2023 roku
- próg wejścia do systemu opłacania składek wynosi 120.000,00 zł przychodu z działalności w roku poprzednim i został on wprowadzony na starcie systemu w lutym 2020 roku; tym samym jego realna wartość, uwzględniając 34,0% inflacji w okresie od marca 2020 do kwietnia 2023, spadła do poziomu 89.000,00 zł
- 341,72 zł to najniższe obecnie miesięczne składki do ZUS liczone od dochodu mikroprzedsiębiorcy z poprzedniego roku, płacone przez uprawnionych do ulgi Mały ZUS Plus
- 1.418,48 zł stanowi górny limit składek na Mały ZUS Plus i jest to kwota zryczałtowanych składek płacona przez mikroprzedsiębiorców bez prawa do ulg
- pod koniec I kwartału 2023 roku z ulgi Mały ZUS Plus korzystało ponad 180 tys. osób, podczas gdy jeszcze pod koniec ubiegłego roku z tej możliwości korzystało ponad 300 tys. osób
Co jeszcze przewiduje projekt zmian przepisów w zakresie ulgi Mały ZUS Plus?
Projektowany przepis zawiera również możliwość odnowienia prawa do ulgi dla osób, którym w roku obecnym skończył się podstawowy okres 36 miesięcy korzystania z ulgi Mały ZUS Plus. W praktyce może to być nawet ponad 100 tys. osób, które opłacały preferencyjne składki od lutego 2020 roku, gdy tak naprawdę wystartowała ulga Mały ZUS Plus. Potwierdzają to statystyki prowadzone przez organ rentowy, z których wynika, iż w ciągu 3 miesięcy pomiędzy grudniem 2022 roku, a marcem 2023 roku, znacząco zmalała grupa uprawnionych do preferencyjnych składek, mianowicie z prawie 300 tys. osób do 180 tys. osób.
W tym zakresie, zgodnie z nowelizacją, osoba ubezpieczona, która w 2023 roku osiągnęła limit 36 miesięcy kalendarzowych w ciągu 5 lat i przed 1 sierpnia ustalała podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne na innej podstawie niż przewidziano dla Małego ZUS Plus, uzyska prawo do powrotu do preferencyjnych składek przez okres dodatkowych 12 miesięcy kalendarzowych. W tym zakresie uprawnieni będą musieli złożyć wniosek w tej sprawie bezpośrednio do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) i zapłacą oni niższe składki, jednak dopiero po zgłoszeniu się do ubezpieczeń z nowym kodem, mianowicie 05 90 lub 05 92 – jest to kod tytułu ubezpieczeń, przewidziany dla osób mających rentę przyznaną z tytułu niezdolności do pracy. Zgłoszenie takie złożyć należy na druku ZUS ZUA, gdy mikroprzedsiębiorca opłaca wszystkie składki na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej lub ZUS ZZA, gdy w związku z prowadzoną działalnością opłaca tylko składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Co zatem wynika z takiego brzmienia nowych przepisów odnośnie do ulgi Mały ZUS Plus?
Otóż generalnie wszystko wskazuje na to, iż już w połowie obecnego roku prawo do ulgi Mały ZUS Plus odzyska ponad 100 tys. osób. W tym kontekście istotne jest to, iż po upływie owych dodatkowych 12 miesięcy preferencji, a zatem zapewne w połowie roku przyszłego, znowu wrócą oni do opłacania zryczałtowanych składek na ubezpieczenia społeczne w ZUS, które obecnie wynoszą 1.418,48 zł. Lecz niestety nie na długo.
Zgodnie z przepisami o uldze Mały ZUS Plus, dopuszczalny okres korzystania z preferencji resetuje się co 5 lat, a dla tych, którzy weszli do tego systemu na jego starcie, czyli w lutym 2020 roku, licznik zresetuje się na początku 2025 roku. Może się jednak okazać, że wydłużenie przez rząd możliwości korzystania z preferencji niewiele da, ze względu na pozostałe ograniczenia. W tym zakresie chodzi przede wszystkim o limit 120.000,00 zł przychodów z takiej działalności w zeszłym roku.
Jak podkreśla Łukasz Kozłowski, główny ekonomista Federacji Przedsiębiorców Polskich, nie zmieniany od 2020 roku limit przychodu, po uwzględnieniu inflacji jaka nastąpiła w tym okresie, spowodował realne zmniejszenie tej kwoty ze 120.000,00 zł do 89.000,00 zł. W tym zakresie bez zmian systemowych tak naprawdę coraz mniej mikroprzedsiębiorców będzie korzystało z tej ulgi w przyszłości i to bez względu na to, jak często ustawodawca będzie w sztuczny sposób przedłużał maksymalny okres korzystania z takiej preferencji.
W powyższym zakresie nie wiadomo też co z osobami, które zaczęły korzystać z preferencyjnych składek od stycznia 2020 roku, którym okres preferencji zakończył się w grudniu 2022 roku. W tym temacie urzędnicy ZUS w swych poradnikach publikowanych na przełomie roku informowali te osoby, iż po zakończeniu 36 miesięcy preferencji od 1 stycznia 2023 roku nie mają one już prawa do obniżonych składek i obecna nowelizacja tak naprawdę nie daje im prawa do owych dodatkowych 12 miesięcy preferencji. W tym zakresie możliwe jest jedynie to, iż podczas prac parlamentarnych zostaną wprowadzone w tym zakresie jeszcze jakieś zmiany.
Zgodnie z projektem przepisów przejściowych, ów wspomniany już nowy art. 112a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych ma wejść w życie od 1 sierpnia 2023 roku. Zanim jednak do tego dojdzie, nowelizacją będzie musiał zająć się Senat RP, a w razie wprowadzenia przez senatorów poprawek, nowelizacja wróci do Sejmu RP, by posłowie przegłosowali te zmiany. Następnie zaś nowelizacja musi zostać podpisana przez Prezydenta RP i zostać opublikowana w Dzienniku Ustaw. Wszystko zatem wskazuje na to, że najbliższe 2 miesiące są wystarczającym okresem na zakończenie prac legislacyjnych nad tymi zmianami i osoby, które odzyskają prawo do preferencji, powinny wziąć to pod uwagę przy planowaniu prowadzenia działalności gospodarczej w najbliższych miesiącach.
Z praktycznego punktu widzenia bowiem nic nie stoi na przeszkodzie, aby zawiesili oni działalność gospodarczą na czas oczekiwania na preferencyjne składki i odwiesili ją tuż przed złożeniem wniosku o objęcie ulgą Mały ZUS Plus.
Podsumowując, będąca obecnie w trakcie prac parlamentarnych nowelizacja ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych ma o 12 miesięcy wydłużyć możliwość korzystania z ulgi Mały ZUS Plus. Taka zmiana prawa wynika z chęci dalszego wspomagania mikroprzedsiębiorców w prowadzeniu działalności gospodarczej, bowiem po wygaśnięciu ich uprawnień do preferencji, które wynosiły 36 miesięcy od pierwszego kwartału 2020 roku, czyli od wprowadzenia ulgi Mały ZUS Plus, znaczna część z owych mikroprzedsiębiorców musiała przejść na pełne składki emerytalno-rentowe bądź zrezygnować z prowadzenia działalności gospodarczej. Niestety jednocześnie nowelizacja nie dokonuje zmian w zakresie innych warunków, jak chociażby dotyczących limitu przychodów z działalności, które wskutek inflacji na przestrzeni ostatnich 3 lat znacząco zmalały, obejmując swym zasięgiem coraz mniejszą grupę potencjalnych beneficjentów ulgi. Generalnie nie wiadomo na ile owe wydłużenie możliwości korzystania z preferencji wpłynie na decyzje podejmowane przez mikroprzedsiębiorców.
