Nowe zasady kas zapomogowo-pożyczkowych

Od dnia 11 października 2021 roku obowiązują nowe zasady działania kas zapomogowo-pożyczkowych w przedsiębiorstwach. I jedną z nowości jest możliwość uczestniczenia w ich działaniu nie tylko pracowników, lecz również zleceniobiorców czy też samozatrudnionych.

O jakich nowościach względem kas zapomogowo-pożyczkowych jest mowa i jaka jest podstawa prawna zmian?

Otóż nowe zasady działania kas zapomogowo-pożyczkowych są efektem brzmienia przepisów ustawy o kasach zapomogowo-pożyczkowych z dnia 11 sierpnia 2021 roku (Dz.U. z 2021 r. poz. 1666, zwana dalej ustawą o kasach), która weszła w życie 11 października 2021 roku.

Obecnie kasę zapomogowo-pożyczkową w przedsiębiorstwach tworzyć będą mogli nie tylko pracownicy (jak do tej pory), ale też i zleceniobiorcy i samozatrudnieni. Generalnie wystarczy, by chęć taką zadeklarowało co najmniej 10 osób.

Co do zasady nowe przepisy dostosowują działalność kas zapomogowo-pożyczkowych do znowelizowanej wcześniej ustawy o związkach zawodowych, która umożliwia zrzeszanie się (a więc i również przystępowanie do kas zapomogowo-pożyczkowych) osobom zatrudnionym na innej podstawie niż umowa o pracę. Obecnie w Polsce funkcjonują 934 kasy w nieco ponad 4 tysiącach przedsiębiorstw.

Zgodnie z ustawą o kasach celem działania kas zapomogowo-pożyczkowych jest udzielanie pomocy materialnej w formie nieoprocentowanych pożyczek i zapomóg, oczywiście w miarę posiadanych przez daną kasę środków finansowych.

Osoba wykonująca pracę w danym przedsiębiorstwie ma obecnie być przyjmowana w poczet członków kasy na podstawie składanej deklaracji, mając obowiązek opłaty wpisowego, jak i comiesięcznych wkładów członkowskich. Sama wpłata może również być dokonywana w postaci zgody na potrącenie z kwoty otrzymywanego wynagrodzenia. Poza tym członek kasy musi wskazać co najmniej jedną osobę upoważnioną do otrzymania zgromadzonych w ten sposób środków finansowych w razie śmierci zatrudnionego.

Samo członkostwo w kasie zapomogowo-pożyczkowej umożliwia zaciąganie pożyczki w tejże kasie, bądź ubieganie się o zapomogę, gdy mamy do czynienia z trudną sytuacją ekonomiczną spowodowaną zdarzeniami losowymi.

Co jeszcze zmieniają nowe przepisy w kontekście funkcjonowania kas zapomogowo-pożyczkowych?

Otóż nowe przepisy ustawy o kasach doprecyzowują również obowiązki pracodawców. Mianowicie muszą oni obecnie udostępnić odpowiednio zabezpieczone miejsce na przechowywanie gotówki oraz niezwłocznie odprowadzać wpłaty wpisowego, wkładów członkowskich i rat pożyczek na rachunek kasy zapomogowo-pożyczkowej.

Pracodawcy zobowiązani zostali również do zapewnienia transportu gotówki do i z banku, jeżeli pracodawca prowadzi obrót gotówkowy.

Z punktu widzenia prawa ważnym jest też, iż nowe przepisy, obowiązujące od dnia 11 października bieżącego roku, uchylają rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 1992 roku (Dz.U. nr 100, poz. 502 ze zm.), które dotychczas regulowało zasady funkcjonowania kas zapomogowo-pożyczkowych.

Jak w tym temacie powiedziała podczas prac sejmowych prowadzonych nad ustawową regulacją o kasach zapomogowo-pożyczkowych Olga Semeniuk, wiceminister w resorcie rozwoju, problematyka działania kas dotyczy praw i obowiązków obywateli, stąd też winna ona stanowić materię ustawową.

Podsumowując, od 11 października bieżącego roku obowiązuje nowa ustawa o kasach zapomogowo-pożyczkowych. Reguluje ona i doprecyzowuje obowiązki pracodawców w tym aspekcie oraz pozwala na aktywne członkostwo w tychże kasach już nie tylko pracownikom etatowym. Obecnie bowiem członkiem takiej kasy zostać może również osoba będąca zleceniobiorcą czy też współpracująca z danym przedsiębiorstwem na bazie samozatrudnienia.