Pracodawca może otrzymać rekompensatę za wolne dane terytorialsowi - KS Service
+
KSSERVICE

Pracodawca może otrzymać rekompensatę za wolne dane terytorialsowi

Pracodawca może otrzymać rekompensatę za wolne dane terytorialsowi
11/12/2020

Pracodawca może otrzymać rekompensatę za wolne dane terytorialsowi

Pracodawcy mierzą się obecnie z problemem udzielenia wolnego terytorialsom, czyli żołnierzom Wojsk Obrony Terytorialnej (WOT). I z tego tytułu mogą oni ubiegać się o rekompensaty. Jednak nie wszystkie wydatki można sfinansować taką formą pomocy publicznej.

O co tak naprawdę chodzi z terytorialsami i udzielaniem im wolnego od świadczenia pracy?

W Polsce jest obecnie około 26 tys. żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej (WOT), potocznie zwanych terytorialsami. A teraz coraz częściej bywają oni wykorzystywani do pomocy w związku z rosnącą skalą epidemii i tym samym wzrastającą liczbą przypadków zakażenia. Zadania, które wykonują terytorialsi, to między innymi:

  • pobieranie wymazów do badań na obecność wirusa SARS-CoV-2
  • monitorowanie kwarantanny domowej chorych lub mających kontakt z chorymi
  • pomoc przy budowie szpitali tymczasowych
  • wspieranie prac stacji sanitarno-epidemiologicznych
  • wsparcie Agencji Rezerw Materiałowych
  • wsparcie ośrodków pomocy społecznej
  • wsparcie organizacji pozarządowych

Tymczasem na co dzień żołnierze WOT mogą być normalnymi pracownikami, stąd też ich aktywność w obecnej kryzysowej sytuacji i zniknięcie z pracy związane z koniecznością odbycia służby może stanowić niemały problem dla pracodawcy. Tym bardziej, iż taki pracownik może być wezwany do służby praktycznie z dnia na dzień, a przy tym nie ma żadnych ograniczeń co do liczby powołań.

W przeszłości dochodziło do takich sytuacji w przypadku sytuacji kryzysowych, jak chociażby przeciwdziałanie i usuwanie skutków powodzi. Poza tym zdarzają się sytuacje, gdy takich pracowników, a jednocześnie żołnierzy WOT, jest w danym zakładzie pracy kilku bądź więcej. Jak zauważa pułkownik Marek Pietrzak, szef oddziału i rzecznik prasowy Dowództwa Wojsk Obrony Terytorialnej, zdarzają się pracodawcy, którzy do działań przeciw pandemicznych delegowali kilku, a nawet kilkunastu swoich pracowników, będących jednocześnie żołnierzami WOT.

Jak zatem wygląda procedura powołania pracownika do służby w WOT?

Generalnie z powołań wyłączeni są pracownicy zatrudnieni w międzynarodowym ruchu logistycznym i służbie zdrowia. Poza tym, sporadycznie zdarzają się sytuacje powołania natychmiastowego. Zwykle żołnierze WOT informowani są znacznie wcześniej o wprowadzeniu stanu podwyższonej gotowości, by mogli przygotować wyposażenia, poinformować pracodawców, rodziny i zaplanować swój udział w działaniach.

Jeżeli natomiast dochodzi do powołania w trybie natychmiastowym, wówczas informacje o tym fakcie przekazuje pracodawcy komendant Wojskowej Komendy Uzupełnień.

Przeczytaj  Jakich zmian wymagają zasady sporów zbiorowych w Polsce

Co zatem może uczynić pracodawca w takiej sytuacji?

Zasadniczo nie jest on pozostawiony sam sobie z tym problemem. Gdy musi on udzielić wolnego pracownikowi powołanemu do służby w WOT, może ubiegać się o zwrot wydatków (czyli rekompensatę) z tytułu zatrudnienia nowego pracownika na zastępstwo terytorialsa lub powierzenia tego zastępstwa innemu pracownikowi, który jest u niego zatrudniony.

Tak wynika z art. 134a ustawy z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2019 r. poz. 1541). Jednakże rekompensata taka nie obejmuje wynagrodzenia wypłacanego zastępującemu pracownikowi, natomiast kwota świadczenia wypłacana za każdy dzień pełnienia służby przez żołnierza WOT nie może być wyższa od 1/21 przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw przemnożonego przez 2,5, obowiązującego w okresie poprzedzającym termin powołania do terytorialnej służby wojskowej.

Rekompensata przysługuje za:

  • przeszkolenie pracownika, który będzie pełnił zastępstwo, czyli za koszty dotyczące w tym kontekście zatrudnienia nowej osoby, jak i za pracownika już zatrudnionego, który ma zastępować terytorialsa
  • wszelkie opłaty wynikające z przeprowadzenia badań przed objęciem przydzielonego lub powierzonego stanowiska pracy
  • przydzielanie odzieży ochronnej, obuwia itp. Jeżeli taka potrzeba wynika z przepisów
  • zapewnienie koniecznych ubezpieczeń związanych ze specyfiką wykonywanego zawodu

W celu uzyskania takiej rekompensaty pracodawca musi złożyć stosowany wniosek w sprawie wypłaty świadczenia do Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego, właściwego miejscowo dla siedziby pracodawcy, gdyż to właśnie tutaj ustalana jest kwota świadczenia za każdy miesiąc pełnienia służby przez żołnierza WOT. Wniosek taki należy złożyć nie później niż 90 dni od dnia zwolnienia żołnierza z pełnienia służby.

Co jeszcze jest istotne dla pracodawcy?

Otóż na czas pełnienia służby przez żołnierza WOT pracodawca udziela mu urlopu bezpłatnego, tym samym nie wypłacając mu już wynagrodzenia. Jednakże powołanemu do terytorialnej służby wojskowej musi wypłacić tak zwaną odprawę w wysokości dwutygodniowego wynagrodzenia obliczanego jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy.

W przepisach istnieje jeszcze możliwość uzyskania zwrotu kosztów wymienionej wyżej odprawy (na takich samych zasadach, jak w przypadku rekompensaty), jednakże przepisy przewidują taki zwrot jedynie w odniesieniu do pracowników będących żołnierzami rezerwy (czyli będących po uprzednim przeszkoleniu).

Przeczytaj  Kłopotliwa możliwość kasowania umów lojalnościowych

Jak zauważa pułkownik Marek Pietrzak, jest to ewidentne niedopatrzenie ustawodawcy, które jednak do tej pory nie doczekało się nowelizacji. Poza tym, na co zwraca uwagę doktor habilitowany Janusz Żołyński, radca prawny i ekspert od prawa pracy, w praktyce warto też zwrócić uwagę na to, czy żołnierz został już zaprzysiężony. Zdarzały się już bowiem przypadki, gdy wojewódzki sztab wojskowy odmawiał zwrotu wypłaconej odprawy właśnie z uwagi na brak zaprzysiężenia.

Poza tym pracownik będący żołnierzem jest chroniony przed zwolnieniem z pracy. Przebywa on bowiem na urlopie bezpłatnym i wówczas nie można mu wypowiedzieć umowy o pracę. Rozwiązanie umowy o pracę jest jedynie możliwe w sytuacji likwidacji zakładu pracy bądź w drodze zwolnienia dyscyplinarnego.

W powyższym kontekście, jeżeli okres dokonanego przez pracodawcę lub pracownika wypowiedzenia stosunku pracy upływa po dniu doręczenia pracownikowi karty powołania do czynnej służby wojskowej, wypowiedzenie to staje się bezskuteczne. A jeśli w dniu powołania pracownik jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę na okres próbny, a okres ten upływa już po dniu powołania, wówczas umowa z mocy prawa zostaje uznana za zawartą na czas nieokreślony.

Co jeszcze jest istotnego w kontekście terytorialsów?

Generalnie pewne obowiązki wobec żołnierzy WOT mają pracodawcy, korzystający z ich pomocy (jak chociażby dyrektorzy szpitali czy przychodni). Otóż zobowiązani są oni zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie lub miejscu wyznaczonym do pracy.

Poza okresami kryzysowymi terytorialsi zobowiązani są do odbywania co najmniej dwudniowych szkoleń (najczęściej w dni wolne od pracy), przy czym pracodawca ma możliwość zapoznania się z takowym harmonogramem pracownika.

Poza tym terytorialsi pełniący służbę rotacyjnie są objęci obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego. Przy czym żołnierze ubezpieczeni poza wojskiem zawiadamiają o tym dowódcę i składkę zdrowotną opłacają dotychczasowi płatnicy. Do okresu zatrudnienia wlicza się wyłącznie okres pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie.

Podsumowując, posiadanie w zakładzie pracy żołnierza WOT wcale nie jest takie proste. Wiąże się to z opcją jego nagłego zawezwania do wykonywania służby i tym samym opuszczenia stanowiska pracy, również w opcji z dnia na dzień. Poza tym przysługująca rekompensata raczej nie pokryje wszystkich strat pracodawcy z tego tytułu, a poza tym, wskutek niedopatrzenia ustawodawcy (niestety nie poprawionego do tej pory) nie zawsze można ubiegać się o zwrot odprawy, którą terytorialsowi należy wypłacić. I na dodatek takiego pracownika nie można zwolnić podczas pełnienia przez niego służby.