Ukraińcy na polskim rynku pracy

Z oficjalnych danych wynika, iż Ukraińcy na polskim rynku pracy radzą sobie całkiem dobrze. Jednakże z drugiej strony jest jeszcze przestrzeń, którą można by zdecydowanie poprawić. Obecnie legalnie zatrudnionych jest w Polsce ponad 766 tys. osób z Ukrainy.

Co wiadomo o zatrudnieniu obywateli Ukrainy w grudniu bieżącego roku w porównaniu z kwietniem?

Zgodnie z danymi posiadanymi przez urzędników Ministerstwa Rodziny i Polityki Socjalnej rośnie nie tylko zatrudnienie obywateli Ukrainy, lecz również udział mężczyzn wśród ogółu Ukraińców, którzy podjęli do dziś pracę w Polsce. Stanowią oni bowiem przeszło 33%, gdy tymczasem w kwietniu było to 25%.

Przedstawiciele Straży Granicznej informują, iż od 24 lutego z Ukrainy do Polski wjechało ponad 8,5 mln osób, natomiast w przeciwnym kierunku granicę przekroczyło przeszło 6,7 mln osób. Eksperci zwracają uwagę na olbrzymią mobilność uchodźców, którzy szukają dla siebie miejsca również w innych krajach Unii Europejskiej. Jak mówi Daniel Sola, dyrektor projektów międzynarodowych z agencji zatrudnienia Trenkwalder, należy mieć na uwadze, iż zdecydowana większość Ukraińców przyjechała w poszukiwaniu tymczasowego schronienia oraz z myślą o jak najszybszym powrocie bądź też wyjeździe dalej w kierunku innych krajów Unii Europejskiej. Część z nich udało się jednak wejść na polski rynek pracy. Statystyki jednak pokazują, iż z ogółu Ukraińców na nowo wchodzących na rynek pracy, około 20% dość szybko zmienia miejsce zamieszkania, a co za tym idzie również i pracę.

Poniższa tabela przedstawia zestawienie branż, gdzie obywatele Ukrainy najczęściej znajdują zatrudnienie z porównaniem stanu z grudnia i kwietnia bieżącego roku.

Generalnie branżą, która w największym stopniu skorzystała na napływie uchodźców z Ukrainy, jest sektor magazynowania. Zatrudnienie znalazło tam blisko 67 tys. osób, co oznacza, iż grupa ta wzrosła w ciągu ostatnich 8 miesięcy kilkunastokrotnie. Tym samym umocniła ona pozycję lidera wśród sektorów najczęściej wybieranych przez Ukraińców. Na drugim miejscu jest branża sprzątanie obiektów, w której pracuje obecnie niemal 37 tys. osób z Ukrainy, które po 24 lutego bieżącego roku znalazły się w Polsce. Dla przykładu w kwietniu bieżącego roku w sektorze tym Ukraińców było zaledwie nieco ponad 4 tys. osób.

W czołówce branż zatrudniających Ukraińców mamy obecnie takie sektory jak:

• gastronomia
• produkcja części i akcesoriów do pojazdów silnikowych
• transport drogowy
• agencja pracy tymczasowej

Ciekawostką w tym względzie jest to, iż sektor budowlany, który jeszcze przed wybuchem wojny na Ukrainie był bardzo popularnym miejscem pracy dla naszych wschodnich sąsiadów, zajmuje obecnie odległe 11 miejsce. Z listy najpopularniejszych branż, w których dotąd Ukraińcy byli chętnie zatrudniani, zniknęły hotelarstwo oraz handel i sektor przetwórczy, w tym głównie spożywczy.

A jak przedstawia się sytuacja Ukraińców na rynku pracy odnośnie zawodów, w których znajdują oni zatrudnienie w Polsce?

Poniższa tabela przedstawia podział, gdzie obywatele Ukrainy znajdują zatrudnienie według zawodów.

Jak z powyższego zestawienia widać, niezmiennie polscy pracodawcy obsadzają Ukraińców najchętniej na stanowiskach nie wymagających wysokich kwalifikacji. Generalnie eksperci podkreślają, iż około 60% uchodźców z Ukrainy najczęściej pracuje niezgodnie ze swoimi kompetencjami. Poza tym bardzo poważnym problemem jest niewystarczająca znajomość języka polskiego, co najbardziej dotyka osoby, które dotychczas wykonywały prace biurowe.

Jak podkreśla Agnieszka Pietrasik, dyrektor wykonawczy w Hays Poland, w krajowym biznesie nadal widoczne jest oczekiwanie, by komunikacja odbywała się w języku polskim. Wynika to między innymi z tego, że jesteśmy krajem, który do niedawna nie przyciągał rzeszy ekspertów z zagranicy i międzynarodowe zespoły nie były standardem. Z kolei gdy weźmiemy pod uwagę rekrutację kandydatów z Ukrainy na stanowiska eksperckie i menedżerskie, wówczas poważną barierą jest niewystarczająca znajomość języka angielskiego.

Jeszcze przed 24 lutego bieżącego roku, czyli przed wybuchem wojny na Ukrainie, rodzimi pracodawcy alarmowali, iż największe problemy mają ze znalezieniem siły roboczej do wykonywania prostych prac, a obecnie na takich stanowiskach pracuje ponad 50% zatrudnionych uchodźców z terenu Ukrainy. Na drugim miejscu jest grupa robotników przemysłowych i rzemieślników, a na trzecim monterzy maszyn i urządzeń oraz operatorzy. Spada natomiast udział zatrudnionych specjalistów oraz osób z wyższymi kwalifikacjami.

Co jeszcze ma znaczenie w kontekście zatrudnienia uchodźców z terenu Ukrainy na polskim rynku pracy?

Jak podkreśla Katarzyna Szostakiewicz, ekspert rynku pracy i kierownik zespołu odpowiedzialnego za rekrutację obcokrajowców w Manpower, czynnikiem sprzyjającym podjęciu pracy w danym miejscu jest to, co pracodawca zaoferować może poza zatrudnieniem. W tym kontekście znaczenie mają takie elementy dodatkowe, jak:

• zapewnienie zakwaterowania, również członkom rodziny
• opieka podczas całego okresu zatrudnienia
• wsparcie w kwestiach formalnych związanych z funkcjonowaniem w Polsce

Generalnie najszybciej Ukraińcy znajdują pracę w największych miastach, na czele z Warszawą, Łodzią i Poznaniem. W tym względzie absolutny prym wiedzie stolica, która wchłonęła do grudnia blisko 85 tys. osób.

Podsumowując, uchodźcy wojenni z terenu Ukrainy na polskim rynku pracy radzą sobie całkiem dobrze. Obecnie branżą, która w największym stopniu skorzystała na ich napływie do Polski jest sektor magazynowania, gdzie zatrudnienie znalazło blisko 67 tys. osób. Biorąc jednak pod uwagę strukturę zatrudnienia według zawodów okazuje się, iż niezmiennie polscy pracodawcy obsadzają Ukraińców najchętniej na stanowiskach nie wymagających wysokich kwalifikacji. W tym aspekcie problemem nadal jest to, iż niemalże połowa uchodźców z terenu Ukrainy pracuje niezgodnie ze swoimi kompetencjami, a bardzo poważnymi problemami jest niewystarczająca znajomość zarówno języka polskiego, jak i angielskiego. Tym samym na pewno w tym względzie jest jeszcze wiele do poprawy.