Planowana jest waloryzacja dopłat do pensji osób niepełnosprawnych. Tym samym pracodawcy zatrudniający osoby niepełnosprawne liczyć mogą na większe subsydia płacowe. Przykładowo dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika ze znacznym stopniem niepełnosprawności wzrosnąć ma w 2023 roku z poziomu 1950 zł do 2400 zł.
Jakie zatem zmiany odnośnie subsydiów płacowych czekają na pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne?
Spodziewana jest nowelizacja przepisów, która ma zwiększyć subsydia płacowe dla pracodawców, którzy zatrudniają osoby niepełnosprawne. Poinformowało o tym biuro pełnomocnika rządu do spraw osób niepełnosprawnych. Projekt nowelizacji zakłada podwyżkę dopłat do każdego ze stopni niepełnosprawności oraz zachowanie na niezmienionym poziomie kwot dodatkowego dofinansowania, gdy pracownik ma jedno z tak zwanych schorzeń szczególnych.
Zgodnie z obowiązującym od marca 2020 roku (miała wówczas miejsce ostatnia waloryzacja dopłat) brzmieniem art. 26a ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2021 r. poz. 573 ze zm., zwana dalej ustawą o rehabilitacji) wysokość dofinansowania wynagrodzenia pracownika w zależności od stopnia niepełnosprawności wynosi:
- 1950 zł miesięcznie przy zatrudnieniu pracownika ze znacznym stopniem niepełnosprawności
- 1200 zł miesięcznie przy zatrudnieniu pracownika z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności
- 450 zł miesięcznie przy zatrudnieniu pracownika z lekkim stopniem niepełnosprawności
Po planowanych zmianach kwoty dofinansowania przedstawiać będą się następująco:
- 2400 zł miesięcznie przy zatrudnieniu pracownika ze znacznym stopniem niepełnosprawności
- 1350 zł miesięcznie przy zatrudnieniu pracownika z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności
- 500 zł miesięcznie przy zatrudnieniu pracownika z lekkim stopniem niepełnosprawności
Waloryzacja nie jest natomiast przewidywana w odniesieniu do dodatkowego dofinansowania, o którym mowa w art. 26a ust. 1b ustawy o rehabilitacji. Ów przepis stanowi, iż jeśli pracodawca zatrudnia:
- osobę niewidomą
- osobę, u której orzeczono chorobę psychiczną
- osobę z upośledzeniem umysłowym
- osobę z całościowym zaburzeniem rozwojowym
- osobę z epilepsją
wówczas dopłata podlega zwiększeniu o odpowiednio 1200 zł, 900 zł i 600 zł przy zatrudnieniu pracownika ze znacznym, umiarkowanym lub lekkim stopniem niepełnosprawności.
Jakie są podstawowe zasady uzyskiwania subsydiów płacowych z tytułu zatrudniania osób niepełnosprawnych?
Pracodawcy chcący uzyskać subsydia płacowe z tytułu zatrudniania osób niepełnosprawnych muszą spełniać podstawowe warunki uzyskiwania dofinansowań do wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników, mianowicie:
- zatrudnianie mniej niż 25 osób lub co najmniej 25 osób, ale pod warunkiem posiadania minimum 6%-owego wskaźnika zatrudnienia niepełnosprawnych pracowników
- terminowe ponoszenie miesięcznych kosztów płac z dopuszczalnym opóźnieniem nieprzekraczającym 14 dni
- przekazywanie wynagrodzenia niepełnosprawnemu pracownikowi na konto bankowe lub za pośrednictwem podmiotów dostarczających kwoty pieniężne
- wypłacenie wynagrodzenia przed złożeniem wniosku o przyznanie dofinansowania
Generalnie waloryzacja dopłat jest dobrą informacją, bowiem pracodawcy już od jakiegoś czasu występowali do urzędników resortu rodziny o podniesienie subsydiów płacowych. Wnioski w tej kwestii kierowali przedstawiciele Ogólnopolskiej Bazy Pracodawców Osób Niepełnosprawnych (OBPON.org), Federacji Pracodawców Polskich (FPP) oraz Platformy Integracji Osób Niepełnosprawnych (PION), alarmując wręcz, iż rosnące koszty prowadzenia działalności oraz dwukrotna podwyżka najniższego wynagrodzenia za pracę w 2023 roku będą bardzo dużym wyzwaniem dla pracodawców, którzy mogą mieć problemy z utrzymaniem miejsc pracy osób niepełnosprawnych. Jak podkreśla Edyta Sieradzka, wiceprezes OBPON.org, część pracodawców wskazuje, iż podwyżki powinny być jeszcze wyższe, w szczególności rozczarowująca jest dla nich kwota zaplanowana dla pracowników z lekką niepełnosprawnością. Pomimo tego ważnym jest jednak to, iż do waloryzacji dofinansowań w ogóle dojdzie.
Z kolei Marek Kowalski, przewodniczący FPP, dodaje, iż kwoty znajdujące się w nowelizacji przepisów są zbliżone do tych, które zostały zaproponowane w piśmie przekazanym do urzędników resortu rodziny. Szkoda jednakże, iż nie zdecydowano się na podwyżkę dofinansowań do schorzeń szczególnych.
Co jeszcze ma znaczenie w kontekście waloryzacji dopłat do pensji pracowników niepełnosprawnych?
Jak zauważa Krzysztof Kosiński, wiceprezes Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych (POPON), subsydia płacowe stanowić powinny zachętę do zatrudniania przez pracodawców osób niepełnosprawnych. Stąd też, by spełniały one swoją rolę, kwota dopłat musi być adekwatna do realiów w jakich działają przedsiębiorstwa. Tymczasem sytuacja gospodarcza wielu przedsiębiorstw jest coraz trudniejsza i z tego punktu widzenia podwyżka dofinansowań jest wręcz niezbędna.
Poza tym od lat brakuje w tym aspekcie systemowego rozwiązania, które pozwoliłoby w jakimś stopniu odnosić dopłaty do aktualnej wysokości najniższego wynagrodzenia za pracę. W tym aspekcie ich sztywne kwotowe określenie w przepisach ustawy oznacza, iż waloryzacja dofinansowań wymaga za każdym razem zmian ustawowych, a gdyby były one powiązane wprost z minimalną pensją, nie byłoby to konieczne.
Jednocześnie zaniepokojenie pracodawców budzi to, iż pomimo zapowiedzi o gotowym projekcie przepisów, nowelizacja ustawy nie została upubliczniona i przekazana do konsultacji zewnętrznych, co uruchomiłoby proces legislacyjny prowadzący do jego uchwalenia. Do końca roku pozostało raptem 1,5 miesiąca, a zatem jest bardzo mało czasu, by projektem zajął się rząd, a następnie parlament. Poza tym ustawę musi jeszcze podpisać prezydent, co generalnie stawia pod znakiem zapytania wejście w życie waloryzacji od 1 stycznia 2023 roku.
Realnie patrząc na sytuację wiadomym jest, iż poza obecnie trwającym posiedzeniem Sejmu RP zaplanowane są jeszcze dwa w tym roku, mianowicie w okresie od 30 listopada do 2 grudnia oraz od 13 do 15 grudnia. Zdarzyć się może ponadto, iż swoje poprawki będzie chciał również wprowadzić Senat RP, co wydłuży ostateczne uchwalenie przepisów. W efekcie może dojść do sytuacji, że waloryzacja wejdzie w życie później, przykładowo od II kwartału 2023 roku bądź też w ustawie znajdą się przepisy gwarantujące pracodawcom wypłatę dofinansowań z wyrównaniem od stycznia przyszłego roku.
Podsumowując, pracodawcy zatrudniający w swych przedsiębiorstwach osoby niepełnosprawne mogą liczyć na waloryzację dopłat do ich pensji. Podwyżka wysokości subsydiów będzie szczególnie odczuwalna w przypadku pracowników ze znacznym stopniem niepełnosprawności, natomiast zasadniczo niewiele zyskają pracodawcy zatrudniający osoby o lekkim stopniu niepełnosprawności. Poza tym waloryzacja nie obejmie dodatkowych dofinansowań, gdy dany pracownik ma jedno z tak zwanych schorzeń szczególnych. Generalnie dobrze, iż waloryzacja w ogóle będzie miała miejsce, natomiast zarówno jej skala jak i problematyczne terminy jej wprowadzenia w życie, budzą zastrzeżenia pracodawców.
