Zasadniczo komisja bezpieczeństwa i higieny pracy powinna odbywać swe posiedzenia co najmniej raz na kwartał. Pytanie jednak czy w takie zasady obowiązują również w czasie epidemii, a szczególnie jak często należy wykonywać przeglądy warunków pracy.
Co należałoby wiedzieć odnośnie funkcjonowania komisji bezpieczeństwa i higieny pracy?
Otóż każdy pracodawca, niezależnie od wielkości zatrudnienia i formy organizacyjno-prawnej, jest odpowiedzialny za stan bezpieczeństwa i higieny pracy (bhp) w zakładzie pracy. Obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy z odpowiednim wykorzystaniem środków technicznych i organizacyjnych.
Szczególnie w okresie epidemii wirusa SARS-CoV-2 wywołującego chorobę COVID-19 nabiera to wyjątkowego znaczenia, gdzie mamy do czynienia z przenikaniem się obowiązków dotyczących bezpieczeństwa sanitarnego oraz z zakresu prawnej ochrony pracy, których realizacja ma służyć zapewnieniu pracownikom bezpiecznych warunków pracy w warunkach ograniczających do minimum ryzyko związane z nowym zagrożeniem biologicznym, jakim jest wspomniany wyżej wirus.
Generalnie też im większa liczba pracowników, tym problematyka z zakresu bhp staje się coraz bardziej skomplikowana. A to z kolei przekłada się na dodatkowe obowiązki obciążające pracodawców. Przepisy z zakresu bhp w swym zakresie tematycznym odwołują się do konkretnie wskazanej liczby zatrudnionych pracowników. I jedną z takich regulacji jest w tym kontekście art. 237.12 kodeksu pracy, wskazujący, iż podmiot zatrudniający powyżej 250 osób jest zobowiązany do powołania komisji bhp jako swego organu doradczego i opiniotwórczego.
W skład takiej komisji wchodzą w równej liczbie przedstawiciele pracodawcy (w tym pracownicy służby ds. bhp oraz lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę nad zatrudnionymi) oraz przedstawiciele załogi (w tym społeczny inspektor pracy). Wyboru na członka komisji konkretnych pracowników dokonują organizacje związkowe, a w przypadku ich braku – załoga zakładu w trybie przyjętym u pracodawcy.
A co wiadomo o funkcjonowaniu komisji bhp w okresie epidemii?
Otóż przepisy szczególne obowiązujące w okresie epidemii nie zawieszają funkcjonowania tego organu. Byłoby to bowiem sprzeczne z celami jego funkcjonowania, gdyż komisja ta pełni przecież funkcje doradcze z zakresu technicznego bezpieczeństwa pracy, a w okresie epidemii taka problematyka stała się jedną z najistotniejszych w zakładzie pracy.
Przepisy kodeksu pracy mówią też o tym, iż posiedzenia komisji bhp odbywać się powinny w godzinach pracy i nie rzadziej niż raz na kwartał. Za czas nieprzepracowany w związku z udziałem w pracach tejże komisji pracownikowi przysługuje wynagrodzenia jak za czas pracy.
W ramach zadań tego gremium opiniodawczo-doradczego jest między innymi:
- dokonywanie przeglądów warunków pracy
- okresowa ocena stanu bhp
- opiniowanie podejmowanych przez pracodawcę środków zapobiegających wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym
- formułowanie wniosków dotyczących poprawy warunków pracy
- współdziałanie z pracodawcą w realizacji jego obowiązków z zakresu bhp
Ponieważ przepisy szczególne obowiązujące obecnie, w czasie trwającego stanu epidemii, nie odnoszą się w żaden sposób do zmiany zasad funkcjonowania komisji bhp, należy zatem przyjąć, iż jej posiedzenia powinny odbywać się z minimalną częstotliwością, czyli co najmniej raz na kwartał.
Oczywiście w sytuacjach, gdy jest to niezbędne (jak chociażby podjęcie dodatkowych działań zapobiegawczych, technicznych czy też organizacyjnych w związku z zapobieganiem rozprzestrzeniania się epidemii wirusa SARS-CoV-2), komisja powinna zebrać się z pominięciem częstotliwości wynikającej z przepisów.
Co może budzić wątpliwości działania komisji bhp w obecnym stanie epidemii?
Generalnie pracodawcy mogą mieć obecnie wątpliwości czy częstotliwość posiedzeń komisji (nawet ta minimalna) jest potrzebna i czy zawsze musi wiązać się z koniecznością kompleksowej realizacji wszystkich jej zadań (w tym chociażby przeglądy warunków pracy).
W tym względzie uznać należy, iż wskazana w kodeksie pracy minimalna częstotliwość jej spotkań nie oznacza, że w ramach każdego z jej posiedzeń należy realizować komplet jej ustawowych zadań. W czasie epidemii wskazanym będzie zapewne ograniczenie zwłaszcza tych czynności, które miałyby być realizowane poza siedzibą pracodawcy (chociażby w sytuacji, gdy pracownicy zakładu świadczą pracę w jednostkach organizacyjnych ulokowanych w różnych miejscowościach).
Podsumowując, zgodnie z obowiązującym prawem i przepisami szczególnymi na czas epidemii, działanie komisji bhp i jej posiedzenia co najmniej raz na kwartał są obowiązkowe. Komisja ta ma bowiem duże znaczenie szczególnie obecnie, gdy kwestia bezpieczeństwa pracy nabrała dodatkowego znaczenia w odniesieniu do zagrożeń wynikających z zagrożenia zakażeniem wirusem SARS-CoV-2. Tym niemniej nie ma obowiązku, by komisja taka realizowała w czasie panującej epidemii komplet swych ustawowych kompetencji, Szczególnie powinny bowiem zostać ograniczone czynności wymagające ich realizacji poza siedzibą zakładu pracy.
