Zasady zatrudnienia emeryta zaraz po nabyciu uprawnień w kontekście szkoleń bhp

Bardzo ciekawym zagadnieniem są zasady jakie dotyczą ponownego zatrudnienia osoby, która przeszła na emeryturę, w kontekście badań wstępnych i szkoleń bhp. Okazuje się bowiem, iż sytuacja taka nie jest jednoznaczna, gdy mamy do czynienia z przerwą pomiędzy odejściem na emeryturę, a ponownym zatrudnieniem jako emeryt.

Jak zatem podejść należy do zagadnienia ponownego zatrudnienia emeryta kilka dni po uzyskaniu przez niego tegoż statusu?

Generalnie zgodnie z art. 237.3 par. 1 kodeksu pracy (KP) pracodawcy nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nie posiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Jednocześnie do podstawowych obowiązków pracodawcy należy zapewnienie przeszkolenia pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie.

Szkolenia wstępne, które winny odbyć się przed dopuszczeniem pracownika do pracy, co do zasady obejmują:

• szkolenie wstępne ogólne – czyli tak zwany instruktaż ogólny
• szkolenie wstępne na stanowisku pracy – czyli tak zwany instruktaż stanowiskowy

Sam instruktaż ogólny, prowadzony przez pracownika służby bhp, winien zapewnić nowo zatrudnionemu pracownikowi (uczestnikowi tego szkolenia) zapoznanie się z:

• podstawowymi przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, które zawarte są w przepisach kodeksu pracy, regulaminach pracy czy też układach zbiorowych pracy
• przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązującymi w danym zakładzie pracy
• zasadami udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku

Z kolei instruktaż stanowiskowy prowadzić powinna osoba kierująca pracownikami bądź też sam pracodawca, o ile oczywiście posiada odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie zawodowe oraz jest przeszkolony w zakresie metod prowadzenia instruktażu stanowiskowego. Jego ukończenie powinno zapewnić uczestnikowi zapoznanie się z:

• czynnikami środowiska pracy występującymi na jego stanowisku pracy i ryzykiem zawodowym związanym z wykonywaną pracą
• sposobami ochrony przed zagrożeniami, jakie owe czynniki powodować mogą
• metodami bezpiecznego wykonywania pracy na tym stanowisku

Jak zatem podejść do zagadnienia zatrudnienia emeryta kilka dni po uzyskaniu przez niego uprawnień?

W powyższym względzie co do zasady każdy nowo zatrudniony pracownik powinien zostać poddany badaniom wstępnym i szkoleniom bhp. Wyjątek w tym aspekcie stanowi przypadek pracownika (zgodnie z art. 237.3 par. 2 KP), który podejmuje u danego pracodawcy pracę na tym samym stanowisku, jakie zajmował bezpośrednio przed nawiązaniem z tym pracodawcą kolejnej umowy o pracę.

Jak w powyższym względzie stwierdzili sędziowie Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) w wyroku z dnia 2 lutego 1999 roku (sygn. akt II SA/Wr 975/97) „obowiązek przeprowadzenia wstępnego przeszkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy istnieje także w razie ponownego po przerwie zatrudnienia tej samej osoby na tym samym stanowisku co poprzednio.”

Jeżeli zatem osoba przejdzie na emeryturę i następnie po upływie przykładowych dwóch tygodni zostanie zatrudniona ponownie przez tego samego pracodawcę na takim samym stanowisku pracy, jakie zajmowała przed przejściem na emeryturę, pojawia się wówczas obowiązek odbycia szkolenia wstępnego z zakresu bhp z uwagi na przerwę w zatrudnieniu.

Jednocześnie taki pracownik nie musi być kierowany na wstępne badania lekarskie, co bezpośrednio wynika wprost z brzmienia art. 229 par. 1.1 pkt. 1 KP, zgodnie z którym takim badaniom nie podlegają osoby ponownie przyjmowane do pracy u danego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy, na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym samym pracodawcą.

Podsumowując, analizując sytuacje ponownego zatrudnienia osoby, która niedawno przeszła na emeryturę, uznać należy, iż w świetle obowiązujących przepisów ponowne jej zatrudnienie w przeciągu 30 dni rodzi obowiązek odbycia przez nią szkolenia wstępnego z zakresu bhp. Jednocześnie jednak nie powstaje wówczas obowiązek skierowania takiej osoby na wstępne badania lekarskie. Chyba, że ponowne zatrudnienie nastąpi po upływie 30 dni od rozstania z pracownikiem, wówczas również i ten obowiązek musi być spełniony.